Nhà nằm cạnh rừng, chỉ trèo lên mươi bước là cái
ǵ cũng ở dưới chân. Có lẽ chỉ ở xứ sở này mới có những khu rừng
kiểu đó. Rừng trên những dăy đồi cao tiếp nối nhau qua nhiều
làng mạc, những khu dân cư thường có cái tên kết thúc bằng một
chữ Wil mà theo nghe đâu là tiếng địa phương, tương đương với
Village trong tiếng Pháp, Anh hay xóm, thôn trong tiếng Việt.
Rupperswil, Therwil, Watwil, Thalwil,...tôi đă có dịp đi qua cả
chục cái Wil như vậy. Và một chuyện thật dễ thương, làng dù xa
vắng quạnh hiu đến mấy cũng có đủ mấy tiêu chuẩn căn bản cho
điều kiện sinh hoạt tối thiểu là điện, đường, trường, trạm. Xe
buưt lên tận nơi hẻo lánh nhất, tiệm quán lớn nhỏ ǵ cũng đủ
những món thiết yếu, điện đóm cứ sau 8 giờ đêm là chỉ c̣n nửa
giá, trường ốc cho trẻ con khang trang nhất, nh́ thế giới...Nhờ
có mấy điểm son đó, cái xứ sở lạnh giá buồn thiu này cũng c̣n có
chỗ để mà yêu!
Những ai đọc tôi thường có lẽ vẫn thấy tôi có
cách yêu người, yêu đời bằng một nhăn quan chẳng giống ai. Tôi
vẫn yêu cái này bằng cách liên tưởng về cái nọ. Phải qua vài ba
lớp trung gian kiểu đó h́nh như mới không bị hụt chân. V́ nói
như lời Phật, chẳng thứ ǵ trên đời lại có thể tồn tại độc lập
mà chẳng cần một tỉ tương quan khác. Yêu kiểu đó cho chắc ăn.
Một kiểu yêu không kẹt cứng trong góc tù, vay đầu này trả đầu
kia. Và tôi cũng đă yêu cái xứ sở này bằng thứ t́nh yêu ḷng
ṿng đó.
Chiều nay nghe quẩn chân, tôi xách túi thả bộ
xuống làng một ḿnh để gậm nhấm cảm giác nh́n quanh không ai.
Trong cái quạnh vắng mênh mang của một thôn xóm thưa người, tôi
bỗng ngộ ra một điều thú vị, H́nh như định nghĩa hay nhất cho
khái niệm hạnh phúc không dính dáng nhiều lắm đến những thứ vàng
son, nhung lụa ǵ ấy, mà là một khả năng có nhiều chọn lựa. Hơn
một tháng qua, tôi như quên mất chuyện ḿnh đang sống cách b́a
rừng chưa tới hai mươi mét, dù ngày nào cũng lên đó đôi ba lần.
Lư do đơn giản là từ nơi này tôi có thể xuống làng, ra phố trong
vài phút.
Anh có là ai, sống ở mức nào cũng mậc, cái quan
trọng là giữa đất trời này anh có thể tự tại đến đâu. Tự tại ở
đây là khả năng tự quyết với những lựa chọn bày đầy trước mặt,
dù chỉ là những lựa chọn mắt phàm khó thấy. Tôi nói rồi, tôi đă
ít nhiều yêu xứ này chỉ v́ nó là một miền đất cho phép người ta
có nhiều chọn lựa, một tên gọi khác của sự tự tại. Bắt chước cao
nhân hiền thánh chê bai tiền bạc vật chất, trong khi thiếu một
chút là chết nhăn răng th́ rơ ràng không nên, nhưng cứ chăm bẵm
vào mấy món cơm áo gạo tiền rồi quên mất quyền tự do của ḿnh
th́ cũng chết thảm. Tôi vừa nghèo vừa dốt, nhưng cứ thấy tùy sức
mà sống thanh thản h́nh như vẫn là tuyệt nhất. Trong kinh, Phật
dạy một tỳ-kheo nghèo xơ xác vẫn có thể là một cánh chim trời,
và chỉ cần một tấm ḷng biết san sẻ, dù chỉ một vá cơm khất thực
cho bạn tu th́ cũng là một kiểu sống có ta có người, có nhận và
có cho. Chuyện ít nhiều hay sang hèn ở đây h́nh như không quan
trọng bằng tâm t́nh nào ta đă có được khi mở rộng bàn tay, kể cả
một ṿng tay. Trọn vẹn đến vậy th́ c̣n đ̣i chi nữa chứ!
Khả năng tự tại đó h́nh như không chỉ là những ǵ
vừa nói, mà c̣n là nhiều thứ khác. Như tín ngưỡng, kiến giải, và
vô số chuyện tương đương. Một đêm khuya vào Internet t́m xem vài
trang Web Phật giáo khắp nơi, tôi chợt nhận ra một chuyện thú
vị. Cứ cho Phật giáo hôm nay là có từ một vị Phật, vậy mà sau
hơn hai chục thế kỷ, các thế hệ Phật giáo đồ ở khắp nơi đă thay
phiên nhau suy diễn, vẽ vời ảnh Phật theo quá nhiều cách riêng.
Có nhiều cách vẽ vời hơi quá tay, nên ngó hoài hổng thấy Phật ở
đâu, chỉ thấy mặt mũi người vẽ trong đó mà thôi. Để Phật là Phật
theo cách của Phật th́ tha hồ học, tha hồ tu, v́ Phật thứ thiệt
th́ mênh mông lắm. Nhưng khi Phật là tác phẩm của phàm phu th́
thời gian người ta căi nhau nhiều hơn thời gian học Phật. Lư do
ư? Tôi làm sao chấp nhận được Phật của anh chứ?Tôi có Phật của
riêng tôi. Thế là mỗi nhóm người tu Phật lại có một vị Phật theo
ư thích của ḿnh, và sự ra đời của các nhánh Phật giáo chính là
cái hội chợ phù hoa cho những người ham vui đó. Chỉ xui cho ai
bước đầu học Phật lại ôm chân một tổ sư nào đó rồi th́ không c̣n
cơ hội nh́n thấy cái chân thân của Phật xưa. Và cái phải đến sẽ
đến, thay v́ theo chân Phật để đi ra, đi lên, th́ người ta lại
quay về với cái cốt phàm phu của ḿnh để đi vào và đi xuống.
Viết đến đây, tôi lại nhớ đến lần nói chuyện với
một người quen gốc Công giáo, dù nay h́nh như vẫn chưa kịp là
Phật tử. Hôm đó, tôi nhớ cô bé đă hỏi tôi có từng đọc qua Thánh
Kinh và nghĩ ǵ về Chúa. Tôi ngần ngừ một giây rồi trả lời mà
không dám nh́n mặt người đối diện:
- Chẳng hiểu sao tôi cứ thấy buồn khi nghe ai đi
theo mấy tôn giáo dạy thờ Thượng đế hay Thiên Chúa ǵ đó…Hai chữ
đó gọi theo tiếng Anh là God, mà God th́ chỉ là hai phần ba của
chữ Good (tốt, lành, thiện, hay, đẹp). Ḿnh tu là tu theo cái
tốt, chứ theo chi cái dở dang đó. Ư nghĩa của chữ God nghèo nàn
thấy mồ. Sống đời hay sống đạo đều phải tự tại mới sướng!
Cô bé liếc tôi một cái dài ngoằng, tôi làm rớt
chiếc muỗng trên tay. Đêm đó về không ngủ nổi. Chúa đă phạt tôi
bằng cách sai em đến lấy mất của tôi niềm tự tại…Nhưng chẳng lẽ
bây giờ thầy chùa lại xưng thầm danh Chúa hay sao!?
