Một người quen vừa đi California về, đem đến biếu tôi
một ít quà vặt gồm chút trà và bánh ngọt. Món nào cũng có hộp đựng
thiệt trang trọng, đẹp mắt. Tôi tháo ra từng thứ, muốn đi nấu nước
để pha trà mời khách và cũng để nếm thử hộp bánh. Nhưng rồi tôi lại
ngồi yên. Lư do ư? Tôi vừa nh́n thấy hàng chữ Quangzhou, China bên
ngoài mấy hộp trà bánh. Quảng Châu, Trung Quốc, nơi có phi trường
Bạch Vân (Baiyun) bụi nhiều như mây và cũng là một trong những trọng
điểm kinh tế hàng đầu của Trung Quốc với vô số hàng hóa làm ra mỗi
năm, từ hàng giả (nhái) đến hàng dỏm (không đủ tiêu chuẩn). Đến sữa
bột cho trẻ nít c̣n bị dư độc tố th́ kể ǵ thức ăn cho người lớn.
Ngán quá.
Theo thống kê của World Bank năm 2007, chỉ riêng tại
Trung Quốc đă có đến nửa triệu người chết mỗi năm v́ t́nh trạng ô
nhiễm môi trường, từ các nguồn khí thải như tàu xe hay nhà máy công
nghiệp đến những hóa chất độc hại được sử dụng bừa băi trong nông
nghiệp toàn quốc. Chính phía Trung Quốc cũng nh́n nhận từ hàng chục
thước trên không đến mấy chục mét dưới ḷng đất ở xử sở này – khó
t́m nơi nào không bị ảnh hưởng ít nhiều từ cái thảm họa môi trường
đó. H́nh ảnh những ḍng nước đen ng̣m hay một bầu trời xám xịt những
bụi khói công nghiệp, từ lâu đă trở thành quá quen thuộc trong mắt
người Đại Lục. Người ta bảo đó là chuyện đương nhiên phải xảy ra,
như là cái giá phải trả để nước này trở thành một cường quốc như
Anh, Mỹ, Đức, Nhật.
Chuyện ô nhiễm ở xứ Tàu h́nh như không phải chỉ là
mỗi vấn đề môi sinh, nó c̣n mở ra bao nhiêu điều phải suy nghĩ.
Ô hay, chuyện nước Tàu sao giống hệt chuyện riêng của
từng người trên trái đất này hôm nay. Mỗi cá nhân luôn có những cái
giá phải trả cho từng ước mơ của ḿnh. Bản thân mỗi người cũng là
một xứ Tàu, muốn trở thành hay có được cái ǵ đó th́ anh phải thải
ra bao nhiêu là khí độc, và phải sử dụng bao nhiêu là những độc tố
chết người để rồi chính anh là người đầu tiên hít thở bầu không khí
đó trước khi thiên hạ chung quanh gánh chịu những thứ do anh thải
ra. Anh sẽ là sản phẩm mà cũng là nạn nhân của môi trường do chính
anh tạo ra.
Xin đừng quên rằng, từng hơi thở của anh luôn ảnh
hưởng đến người khác. Tôi có nói quá lời đâu: Nếu anh sống bằng kiểu
sống hại người, mỗi phút giây hiện hữu của anh là một cái họa cho
người khác. Anh c̣n thở th́ thiên hạ c̣n phải mệt dài dài. C̣n nếu
anh sống hữu ích, mỗi hơi thở của anh sẽ là một đóng góp cho đời!
Cái gọi là môi trường sống ấy thật ra rộng lắm. Nó
không những là bối cảnh chung quanh anh, mà c̣n là bầu không khí
riêng tư mà chính anh hít thở, tồn tại từng giờ nữa. Xin đừng nói
với tôi là anh giàu có, mạnh khỏe và trẻ đẹp th́ chuyện ǵ cũng ok.
Một khi không có được cơi sống nội tâm ngon lành th́ anh có đi đâu,
làm ǵ, ăn ǵ, mặc ǵ…th́ cũng không chạy trốn được cái bóng hắc ám
của ḿnh. Anh có đi đâu cũng không trốn được cái bóng hắc ám của
ḿnh. Anh có đi đâu vẫn không sao trốn được tấm h́nh hài sắp già
bệnh của ḿnh. Không một phương trời nào có thể giúp anh trốn lánh
được cái thế giới nội tâm nghèo nàn không đủ chánh tín, chánh kiến
mà lâu nay anh cứ quên ḍm ngó tới để chăm sóc, hàm dưỡng. Với nó,
anh có đến bao nhiêu nơi chốn sang trọng, thơ mộng, lăng mạn trên
hành tinh này th́ cơi riêng của anh vẫn cứ là một góc tối đ́u hiu.
Nói vậy có nghĩa là không chỉ những nhà hoạt động
kiểu ông Al Gore mới là người bảo vệ môi sinh cho trái đất, mà đến
cả những hành giả sống chánh niệm từng giờ cũng đáng gọi là những
người đóng góp đáng kể vào môi trường sống của nhân loại. Phật dạy
đem vật chất của ḿnh chia sẻ cho người khác là tài thí, nhưng đem
lại sự an ḷng cho người khác cũng là một kiểu bố thí khác, vô úy
thí. Bằng vào cái từ trường của một ḷng lành, ta hoàn toàn có thể
tạo nên một môi trường sống an lạc cho kẻ khác. Biết rơ ḿnh đang
làm ǵ, nói ǵ để tránh những manh động nguy hiểm cho người khác th́
có khác ǵ việc vun trồng những cội cây xanh cho trái đất chứ. Trái
đất này rơ ràng đang cần đến những cánh rừng kiểu đó.
Thế giới hiện nay không hẳn là dễ sống hơn, hiện đại
và tiện nghi đấy, nhưng anh có nhiều cơ hội đau khổ hơn, với hàng
núi vấn đề của nó: Người ta dễ có điều kiện để bị trầm uất, điên
loạn và dễ bỏ quên bản thân hơn, từ sức khỏe thể xác đến đời sống
tinh thần. Kể cả hạnh phúc gia đ́nh cũng bị đe dọa nhiều hơn. Liên
lạc nhau tiện hơn, nhưng ḷng người cũng từ đó mà dễ ly tán hơn,
thiếu kiên nhẫn hơn. Đi lại thoải mái hơn nên người ta cũng dễ rời
xa nhau hơn. Người ta có thêm nhiều phương tiện để bày tỏ và thực
hiện suy nghĩ của ḿnh hơn, nhưng trong ḷng người th́ thường ác
nhiều hơn thiện, thế là thiên hạ càng mệt mỏi hơn. Thế giới hôm nay
đă là một môi trường sống cần được cảnh giác nhiều hơn. Bởi ở đây
bây giờ độc tố nhiều hơn, rủi ro nhiều hơn, dù luôn có vẻ hấp dẫn
hào nhoáng hơn.
Mọi sự chỉ c̣n trông cậy vào mỗi cá nhân. Tuy từng
người chỉ là một hạt cát trong biển người, nhưng chính từng cá nhân
mới là nguồn cội của mọi vấn đề trên thế giới. Chuyện tôi viết ở đây
rơ ràng chẳng mới mẻ ǵ, nhưng h́nh như cái thảm họa môi trường của
hành tinh này th́ ngày nào cũng có thêm những phát tác mới. Nguy
ngập lắm thay!
Tôi không tin có một thiên đường kiểu như các chính
khách vẫn hứa cuội, chỉ mơ có một ngày ở đâu trên trái đất này cũng
có thể hít thở thoải mái an tâm, trà nào cũng uống được, bánh nào
cũng ăn được và ai cũng tin cậy được. Mong thay!
Đại Liêu,
Sept/20/09