AVATAR

Toại Khanh

 

Được và mất. Chỉ hai chữ ngắn gọn nhưng đã là toàn bộ lịch sử của thế giới. Cái mất và được tạo ra nhau theo mô hình một vòng tròn và từ đó niềm vui hay nỗi buồn của bất cứ ai hình như cũng đều là chuyện cần ngó lại. Con người chỉ có thể trưởng thành khi có khả năng đứng thẳng và biết ngó lại.

Nước Việt Nam mấy mươi năm trước, một đám đông thanh niên bỏ hết tuổi trẻ và quyền suy tư để vùi đầu trong một học thuyết quái dị, hoang tưởng rồi dùng sắt máu và thủ đoạn để làm cái chuyện mà họ gọi là giải phóng gì đó. Nói theo Phật học, bởi cái cộng nghiệp của một dân tộc, đám người hung hãn đó đã thành công và trở thành những ông chủ đất tàn bạo. Hàng triệu người đã lên rừng xuống biển để trốn chạy khỏi họ bất chấp sống chết. Mấy mươi năm đã trôi qua, đám chủ nhân ông điên cuồng kia và một số người được hưởng lợi từ họ cứ mỗi năm lại tưởng niệm ầm ĩ cái ngày đại thắng đáng buồn đó thay vì phải xem là ngày giỗ của một dân tộc. Giỗ là vì đến tận giờ, ngoài hệ thống phá sản toàn diện và triệt để, thu nhập mỗi năm của một người Việt nam trong nước chưa đến 2.000 Mỹ kim so với 25.000 Mỹ kim của một người dân Đài Loan nhược tiểu. Điều duy nhất mà tập đoàn quyền lực đó làm được cho dân tộc mình chỉ là cơ hội vinh thân phì gia cho một số cá nhân trong số mấy chục triệu đồng bào. Họ được cả một quốc gia nhưng mất sạch mấy chục triệu người dân. Được gì, mất gì ở đây chứ!

Nàng có một cơ thể tuyệt đẹp và được thiên hạ tặng cho những danh hiệu hoa hậu, người mẫu. Nàng có một giọng hát ngọt ngào, người ta gọi nàng là ca sĩ. Mươi năm thanh xuân của nàng chỉ có hoa hồng và những tiếng vỗ tay, những ánh mắt ngưỡng mộ và những món quà đắt tiền. Nàng tung tăng vui khắp thiên hạ vì tự cho mình cái quyền đó. Nàng ăn tôm, ăn luôn cả trứng của nó. Nàng rong chơi và quên nghĩ đến nẻo về của một ngày tuổi chiều. Những thứ nàng có, buồn thay, đã khiến nàng quên mất chuyện mình có thể trở thành một anh thư liệt nữ có ích cho đời. Mấy chuyện đó bây giờ nghe nói đến đã thấy ngán. Tuổi già đến, nàng còn lại một mình với một đống album ngày cũ. Những người tình qua đêm năm nào, những khán thính giả ái mộ ngày xưa giờ đâu ai quởn để nhớ nàng. Được gì và mất gì ở đây chứ!

Gần 20 năm đèn sách ở một đại học danh tiếng. Chàng trở thành một bác sĩ có phòng mạch riêng. Tiền vô như nước. Đi đâu cũng được giới thiệu trang trọng và nghiễm nhiên được thiên hạ xếp vào hàng ngũ trí thức trong xã hội. Chỉ có trời và chính chàng trong những lúc nghĩ lại mới biết rằng ngoài mớ kiến thức chuyên khoa trong một nhánh nhỏ nào đó của ngành Y. Chàng chỉ là một kẻ hám tiền và suốt đời cúi đầu cung phụng một gia đình mà người ta thường gọi là mái ấm gì đó. Cái mác trí thức đã khiến chàng quên mất khả năng làm học trò với vô số chuyện còn phải học. Thử vẽ đời chàng trên giấy, ta sẽ thấy chữ được và mất rõ ràng hơn. Bởi nghe đâu trong số các bác sĩ trên đời này không phải chỉ có một kiểu sống duy nhất là kiếm tiền nuôi gia đình.

Thầy là một người may mắn. Tiếng là kẻ xuất gia nhưng lại ngẫu nhiên làm chủ được một gia sản lớn do tín thí mười phương góp lại. Nói cho cùng, Thầy chỉ là một đại diện cho Tăng đoàn trông coi cái tài sản chung ấy. Nhưng cái danh xưng phương trượng gì đó đã khiến Thầy quên mất chuyện này. Thầy ngồi bơ sữa, nằm nhung lụa, đi xa hoa, đứng nhàn hạ. Thầy quên mất lý tưởng cao nhất của một thầy tu. Thầy không cần nhớ chuyện tái sanh tái xiếc gì cả. Chỉ cần yên tâm cho hết kiếp này với một tuổi già sung túc là đủ. Một sa môn đúng nghĩa cũng luôn yên tâm về đời sống vật chất nhưng không phải vì những nhu cầu của mình được bảo đảm mà chỉ vì mình không có nhiều nhu cầu. Hành trang càng nhẹ mới có thể lên cao đi xa. Kẻ giàu có nhất thế giới chính là người sao sống cũng được. Gia tài của họ là toàn bộ những gì đang có trước mặt, không cần nhọc công kiếm tìm, chỉ việc tận hưởng. Họ cắn hạt muối bằng phong thái của một đấng quân vương. Họ đi giày cỏ bằng bước chân của một ông hoàng. Không lo toan gì hết. Trời đất đã chu toàn mọi thứ cho họ từ lâu rồi. Một thầy tu không được vậy dẫu có trong tay tài sản muôn hộ, dám hỏi gì còn, gì mất?

Có những cái được tự thân nó có thể làm rào cản cho nhiều cái được khác. Nói vậy, lắm lúc được cũng chính là mất. Nhiều lúc người ta phải tắt bớt ánh sáng để có thể nhìn rõ hơn. Có lúc phải nhịn ăn để mình khỏe hơn. Có lúc phải không sợ chết để sống lâu hơn. Kẻ trọng thương càng uống nhiều nước càng mau chết. Người đi biển không chở theo nước sẽ chết khát nhưng chở nặng quá càng chết lẹ hơn. Cái được và mất ở đời nhiều khi chỉ cách nhau một sợi tóc.

Xin cảm ơn ngày 30 tháng 4 đã cho tôi nhiều suy nghĩ. Dù có thể chỉ là những suy nghĩ buồn và dĩ nhiên tôi cũng phải cảm ơn cuốn phim Avatar vừa mới xem đêm qua. Nó ít nhất đã cho tôi một cảm nhận mới, một cái nhìn khác về cõi đời mà tôi đang có mặt. Nó dạy tôi bài học về mù sương, về thân phận hạt cát của một kiếp người giữa muôn trùng bao la vạn hữu.

Sau phần 1 của Avatar nói về thiên đường Pandora, nghe đâu phần 2 sẽ là về đại dương. Phần diện tích chiếm hơn một nửa hành tinh nhưng nhân loại chưa bao giờ tận dụng đúng mức. Phải biết bỏ lại góc tù, cõi hẹp để tìm về những gì cao rộng thênh thang. Đó hình như lại cũng là một trong những bổn phận của loài người cao cả.

BACK

Home