CÁC HỆ TAM TẠNG PHẬT GIÁO THẾ GIỚI
Kinh điển
nguyên thủy của Phật Giáo được gọi là Tam Tạng. Qua nhiều thế hệ truyền
thừa, trong cái gọi là Tam Tạng đó chắc chắn có những dị biệt quan trọng
với những phần thêm thắt, cắt xén, hoặc bị gán cho những đánh giá khinh
thị. Nhưng sao cũng mặc, điều tối quan trọng là tất cả chúng ta làm ǵ
cũng vẫn phải nhận rằng dù ở dạng tinh khôi trong sáng hay vá víu tật
nguyền đến mấy, bất cứ bộ Tam Tạng nào, của bất luận hệ phái Phật Giáo,
đều đáng được trân trọng và nghiên cứu, dù chỉ là một lần để mắt ngó qua
đại lược. Chuyện Gạn Đục Khơi Trong luôn thuộc về trí tuệ và sự b́nh
tĩnh của mỗi cá nhân. Vận mệnh của Phật giáo, một phần tương lai văn hoá
tâm linh của nhân loại và cả phúc phận của từng người học Phật đều nằm
gọn trong con đường học đạo của chúng ta. Chúng tôi ở đây chỉ có thể làm
mỗi công việc giới thiệu một thư tịch Phật Giáo. V́ Phật Giáo chính là
Tam Tạng kinh điển, và Tam Tạng kinh điển chính là con đường duy nhất để
chúng ta t́m về một trong những cội nguồn tâm linh u huyền và lợi lạc
nhất của loài người.
Trong bài viết này, chúng tôi chỉ tạm thời trưng dẫn nội dung tổng lược
của ba bộ Đại Tạng vẫn được xem là căn bản, phổ cập và uy tín nhất trong
giới học Phật toàn cầu : Tam Tạng Tây Tạng, Tam Tạng Hán Văn và Tam Tạng
Pali.
I. TAM
TẠNG TIẾNG TÂY TẠNG:
Phật giáo du
nhập vào đất Tây Tạng từ thế kỷ thứ bảy dưới triều vua Tùng Tán Can Bố
(Srongsen Gambo) qua hai cuộc hôn nhân của vua với công chúa Văn Thành
(nhà Đường, Trung Hoa) và một công chúa Nepal, cả hai đều là những Phật
tử. Vua Tùng Tán Can Bố cùng hai vị vua khác của Tây Tạng là vua
Trisrong Detsen (thế kỷ thứ tám) và vua Ralpachen (thế kỷ thứ chín) đă
lần lượt triệu thỉnh các bậc cao tăng thạc học thực hiện công tŕnh
phiên dịch kinh điển Phật giáo từ tiếng Sanskrit sang Tạng Ngữ, đồng
thời tạo ra thứ tiếng Tây Tạng hoàn chỉnh c̣n dùng đến nay ở Tây Tạng,
đặc biệt trong các công tŕnh văn hoá. Trước sau, từ thế kỷ thứ bảy đến
thế kỷ thứ chín, số lượng dịch giả được huy động cho công tŕnh phiên
dịch kinh điển vĩ đại của Tây Tạng lên đến tám trăm năm mươi vị ( 475 vị
đến từ Ấn Độ và 375 là người Tây Tạng). Điểm danh trong số đó, ta thấy
ra những tên tuổi lừng lẫy như các ngài Atisa Dipankara, Santaraksita,
Padmasambhava, Naropa,...
Toàn bộ Tam Tạng Tạng Ngữ được phân thành hai phần chính : Kanjur và
Tanjur. Nội dung từng phần dĩ nhiên được sắp xếp theo lối phân loại có
ẩn ư của các dịch giả. Sau đây là phần liệt kê :
A. KANJUR (BKANGJUR) :
- Luật Tạng (Vinaya) : Gồm 13 (mười ba) cuốn.
- Đại Kinh Bát Nhă (Prajnaparamita) : Gồm 21( hai mươi mốt) cuốn.
- Hoa Nghiêm (Avatamsaka) : Gồm 6 (sáu) cuốn.
- Bảo Tích ( Ratnakuta) : Gồm 6 (sáu )cuốn.
- Khế Kinh
(Sutta) : Gồm ba mươi cuốn. Trong đây có 270 (hai trăm bảy mươi kinh),
75% thuộc kinh điển Bắc Truyền (Mahàyàna ) và 25% bị xem là kinh điển
Nam Truyền (H́nayàna).
- Mật Giáo Bộ (Tantra) : Gồm hai mươi hai cuốn chứa hơn 300 (ba trăm
)kinh.
Theo số ấn
bản của Narthang th́ phần Kanjur này được in thành 98 (chín mươi tám)
cuốn.
B. TANJUR (BSTAN-‘GYUR):
Nội dung
chính của Tanjur gồm ba phần chính :
• Phần một, một cuốn Stotra gồm 64 (sáu mươi bốn) Tán Kinh.
• Phần hai, 86 (tám mươi sáu) cuốn Chú Sớ Mật Giáo Bộ (Tantra) gồm ba
ngàn không trăm năm mươi lăm (3055) kinh.
• Phần ba là 137 (một trăm ba mươi bảy) cuốn chú giải cho cái gọi là Khế
Kinh (Sutta) theo định nghĩa của Phật Giáo Tây Tạng, chứa năm trăm sáu
mươi bảy kinh. Sau đây là phần chi tiết :
- Chú Sớ
kinh Bát Nhă : Gồm mười sáu cuốn.
- Giảng luận Trung Quán (Madhyamaka) : Gồm mười bảy cuốn.
- Giảng luận Du Già (Yogàcàra) : Gồm hai mươi chín cuốn.
- Chú sớ A Tỳ Đàm (Abhidharma) : Gồm tám cuốn.
- Tạp Kinh : gồm bốn cuốn.
- Chú sớ Luật tạng (Vinaya) : Gồm mười sáu cuốn.
- Kịch Truyện Phật Giáo Tây Tạng : Gồm bốn cuốn.
- Luận Lư học Phật giáo : Gồm hai mươi mốt cuốn.
- Ngữ Pháp : một cuốn.
- Từ Điển học và Thi Pháp : Một cuốn.
- Y Học Tây Tạng : Năm cuốn.
- Hoá Học và Đan Thuật Tây Tạng : Một cuốn.
- Thư Tịch : Mười bốn cuốn.
Ngoài ra, tác phẩm của các bậc long tượng trong Phật giáo Tây Tạng như
tôn giả Padmasambhava, Milarepa, Tson-Kha-Pa, Marpa, Naropa,... cũng đều
được kể vào kho tàng kinh điển truyền thống.
Toại Khanh
(tổng hợp từ
các nguồn Internet)
(Nguồn:
namtong.org)
