Bhumibol Adulyadej (1927-2016)

VỊ VUA CỦA ĐẤT NƯỚC NỤ CƯỜI
 

Vua Bhumibol Adulyadej (tức Rama IX) là hình ảnh đại diện cho sự ổn định qua thời gian. Ở Anh, người ta từng kêu gào cải cách hệ thống quí tộc và đòi hoàng gia không được hưởng quá nhiều quyền lợi. Thái Lan không như vậy. Dân chúng tự nguyện làm tất cả vì vua. Trong gần như tất cả ngôi nhà Thái, người ta đều thấy ảnh Vua Bhumibol. Mỗi đêm, tất cả kênh truyền hình tại Thái đều tường thuật bản tin về hoạt động của thành viên Hoàng gia. Với người Thái, bản tin về chuyến viếng thăm một nguyên thủ quốc gia nước ngoài cũng không có giá trị bằng. Người nước ngoài dường như không hiểu được hay cảm nhận được tình cảm của dân Thái dành cho Hoàng gia và Vua Bhumibol – cựu thủ tướng Anand Panyarachun nói.

Sinh tại Cambridge (bang Massachusetts, Mỹ) ngày 5-12-1927, Bhumibol học ở Thụy Sĩ trước khi trở về Thái Lan sau Thế chiến thứ hai cùng anh mình Ananda. 6 tháng sau, Vua Ananda bị bắn chết trên giường trong một sự cố mà đến nay không thể giải thích. Chính Bhumibol từng nói: “Đó không phải là tai nạn hoặc một vụ tự tử. Những gì xảy ra rất bí hiểm…, mang tính chính trị”. Ngày 9-6-1946, Bhumibol lên ngôi. Mới 18 tuổi, vị vua trẻ chưa từng được dạy về trách nhiệm nhiếp chính đã phát biểu rằng mình sẽ làm mọi cách để đem lại hạnh phúc cho dân chúng – một lời hứa không sáo rỗng.

Hàng chục năm qua, ông đã thực hiện vô số chuyến kinh lý đến các vùng quê hẻo lánh, lặn lội xuống ruộng và ân cần thăm hỏi mọi người. Ông tạo ra hình ảnh quen thuộc cho chính mình: một gương mặt nhân hậu lúc nào cũng có quyển sổ ghi chép, cây bút sẵn trong tay và thái độ lắng nghe chân tình, như có lần ông nói: “Để làm vua, người ta phải là vua suốt cả ngày lẫn đêm”. Thập niên 1960, tướng độc tài Sarit Thanarat từng đưa ra mô hình cho xã hội Thái Lan: vương triều, tôn giáo và đất nước – theo cấu trúc kim tự tháp. Với Bhumibol, mô hình kim tự tháp này phải lật ngược, với đất nước được đưa lên hàng đầu.

Tại nhiều làng quê, người ta vẫn giữ thái độ kính trọng Vua Bhumibol đến độ không dám nhìn thẳng vào ông. Thay vào đó, họ trải khăn tay để vua bước lên và trân trọng đặt mảnh vải in dấu chân vua lên bàn thờ. Ở một đất nước Phật giáo như Thái Lan, hình ảnh Vua Bhumibol được tôn vinh nhất mực. Người ta còn nhớ rằng khi vận động viên quyền Anh Somluck Khamsing giành được huy chương vàng đầu tiên cho Thái Lan tại Thế vận hội Atlanta năm 1996, anh đã nâng khung hình Vua Bhumibol chứ không phải chiếc cúp vàng.

Vua Bhumibol là hiện thân của con người hiện đại. Ông thích nhiếp ảnh và từng là nhạc sĩ jazz lão luyện. Cựu thủ tướng Anand nói rằng Hoàng gia Thái bắt kịp nhịp thay đổi của thời đại là nhờ Vua Bhumibol. Ông giúp đỡ các chính khác, đưa ra giải pháp khắc phục những vấn đề nóng hổi như lũ lụt, hạn hán hay nạn kẹt xe. Bhumibol cũng quan tâm đến các dự án phát triển tương lai đất nước. Bhumibol đã đem lại hào quang cho Hoàng gia Thái – vương triều tưởng chừng đã sụp đổ từ cuộc đảo chính năm 1932. Lúc đó, người ta hoài nghi rằng không biết Hoàng gia Thái có cầm cự nổi đến giữa thế kỷ 20 hay không, nói chi đến thế kỷ 21. Nhiều bi kịch cũng như làn sóng thay đổi thời đại đã diễn ra, qua các cuộc đảo chính và chế độ độc tài, qua những diễn biến căng thẳng của Chiến tranh lạnh, bây giờ, Hoàng gia Thái tiếp tục tồn tại, với sự rực rỡ không lu mờ.

Có hai hình ảnh khi nói về Thái Lan – một Thái Lan mà du khách thấy người dân lúc nào cũng nở nụ cười và một Thái Lan với những mặt tối. Thái Lan-mặt tối từng chứng kiến cảnh những kẻ quá khích đánh đập và treo cổ sinh viên tại Đại học Thammasat năm 1976. Một Thái Lan-mặt tối với tướng Suchinda Kraprayoon bắn chết hàng trăm người biểu tình ngoài đường phố trong vụ chính biến tháng 5-1992. Một Thái Lan-mặt tối với nạn mại dâm, hãm hiếp và tham nhũng tràn lan.

Tuy nhiên, Vua Bhumibol đã đứng trên hết để tạo ra hình ảnh một vương triều chưa từng bị hoen ố hay dính vào xìcăngđan nào. Ông đi bất cứ nơi nào mình muốn, không quan tâm đến sinh mạng bản thân. Tướng cảnh sát Vasit Dejkunjorn từng chịu trách nhiệm an ninh cho vua Bhumibol từ năm 1970-1981 đã bị bạc trắng đầu chỉ sau năm đầu tiên đảm trách việc này (lúc đó, Vasit mới 40 tuổi). Trong một chuyến kinh lý của Bhumibol năm 1979 đến Yala (Nam Thái Lan), một vụ lộn xộn đã xảy ra, với hai vụ nổ làm bị thương hàng chục người, ở địa điểm chỉ cách vua Bhumibol 150 m. “Sau khi người ta dọn dẹp hiện trường, ngài thực hiện ngay buổi diễn thuyết. Tôi không thấy có biểu hiện lo lắng nào trong giọng của ngài. Tôi đề nghị nên rời khỏi chỗ đó ngay nhưng ngài không nghe” – Vasit kể.

Tuy không quan tâm nhiều đến nguy cơ đe dọa tính mạng nhưng Vua Bhumibol được bao quanh bởi đội an ninh tinh nhuệ trong cung điện. Ông thức dậy khoảng giờ trưa, dùng bữa cùng hoàng hậu. Ông làm việc và đọc sách muộn vào ban đêm, thường đi ngủ khi bình minh sắp ló dạng. Ông không bao giờ sống một mình nhưng dường như rất cô đơn. Ông không có bạn và ít tiếp xúc báo chí, nhất là báo chí phương Tây. Trong suốt đời, vào những dịp hiếm hoi thoát khỏi đời sống thường nhật luôn phải tự giám sát bản thân, ông thả mình vào jazz. Trước khi tình hình sức khỏe xấu, Vua Bhumibol thường tham gia các buổi hòa nhạc, ghi âm vào những ngày cuối tuần và được phát sóng trên radio. Bất cứ nhạc sĩ jazz nổi tiếng nào trên thế giới ghé qua Thái Lan đều được mời đến biểu diễn cho vua Bhumibol.

Theo luật, Vua Bhumibol không can dự vào chính sự nhưng ông đã không ít lần giải tỏa được căng thẳng tưởng chừng đưa đất nước vào giai đoạn khủng hoảng. Tháng 5-1992, khi chứng kiến đất nước lâm vào tình trạng nội chính phức tạp (quân đội bắn những người biểu tình ủng hộ dân chủ ở Bangkok), Vua Bhumibol đã triệu hồi thủ tướng tự phong Suchinda Kraprayoon và thủ lĩnh phe đối lập Chamlong Srimuang vào cung điện, mời họ ngồi và thuyết giảng ngay trước ống kính truyền hình, yêu cầu ngưng hành động làm hại người dân và rằng bạo lực không được tiếp diễn nữa. Đến nay, người dân Thái vẫn chưa quên cảnh tướng Suchinda bò trên tấm thảm đỏ, quì mọp dưới chân Vua Bhumibol. Năm 1973, ông cũng ra lệnh mở cổng cung điện Chitralada, nơi ông sống, để các sinh viên tá túc và lánh súng đạn chính biến…
 

(Nguồn: FB Mạnh Kim)

(Cập nhật: 13/10/2016)

 

Nhân vật

 

Home