Lâu nay, và gần đây nhất là ngay tuần này, báo chí
Phật giáo trong nước (nhất là trang Giác Ngộ online) đă liên tục
đăng tải những bài viết của Tăng ni Phật tử xa gần về hiện tượng cải
đạo ở Hàn Quốc và Việt Nam do các tôn giáo khác thực hiện trên những
Phật tử.
Người viết bài này là một tu sĩ Phật giáo nên dĩ
nhiên cũng không hề muốn một người Phật tử nào bỏ đạo, dù với bất cứ
lư do nào. Tôi làm sao có thể yên ḷng khi nhận ra chuyện cải đạo
kia ngày một lây lan đến mức đáng ngại. Nhưng rồi cũng là dĩ nhiên,
khi tôi đă tự hỏi v́ sao càng lúc có quá nhiều những người con Phật
lại rời Phật để t́m tới những chỗ dựa tinh thần khác. Câu trả lời
lập tức có ngay, không qua một giây do dự nào hết.
Một cách khách quan và công tâm nhất, ta phải chấp
nhận một thực tế khó nuốt là các đạo tràng tự viện có điều kiện giúp
đỡ tinh thần cho Phật tử h́nh như vẫn chưa làm việc hết công suất.
Tôi muốn nói đến những khía cạnh thiện chí, cách thức và trên hết là
lư tưởng hoằng đạo. Tăng ni những nơi đó có thực ḷng muốn cư sĩ
hiểu đạo hay chỉ muốn thiên hạ cúng bái cung đốn cho ḿnh. Đó là về
khía cạnh thiện chí. C̣n trong trường hợp Tăng ni (hay ban hướng dẫn
ǵ đó) có chủ trương hướng dẫn Phật tử học đạo th́ cách thức tiếp
cận cư sĩ và phương pháp giới thiệu Phật học có đủ hấp dẫn người ta
hay chưa. Xin đừng nghĩ ai cũng ngoan ngoăn như bầy chiên để ta tha
hồ chăn dắt. Ai cũng cần được lắng nghe , dù họ đến chùa gặp Tăng ni
trước hết là để lắng nghe. Nếu tôi không lầm, th́ điều mà Phật tử
học được về Phật giáo hầu hết là theo khả năng và sở thích của Tăng
ni chứ không phải theo nhu cầu thật sự của chính những người cư sĩ
đó. Anh chỉ biết dạy tôi tụng niệm, réo gọi thần thánh, mà chưa bao
giờ cho tôi biết những điều căn bản đại khái như tôi là cái ǵ trên
đời này, tôi ỏ đâu tới, sẽ về đâu và ngay bây giờ tôi phải làm ǵ,
sống ra sao.
Nói thiệt, nếu điều tôi học được từ Phật giáo chỉ là
những thứ bái sám, van xin, khấn nguyện suông th́ mai này ai có cái
để tôi thờ lạy, khấn khứa tôi cũng coi là một với Phật giáo. Nghĩa
là chuyện cải đạo dễ như trở bàn tay. Lư do là Tăng ni chưa hề dạy
tôi cái cốt lơi tinh hoa độc đáo của Phật giáo., vốn chỉ có ở Phật
giáo. Xin đừng đợi mất ḅ mới lo làm chuồng. Đó là một câu nói tuyệt
hay của ông bà xưa. Và điều cuối cùng mà cũng là tối quan trọng là
lư tưởng hoằng đạo. Ta cứ nghĩ đến số lượng tín đồ mà không quan tâm
đến việc giúp họ được khá hơn về tinh thần: Từ bi nhiều hơn, trí tuệ
nhiều hơn, sống an lạc hơn, thanh thản và b́nh tĩnh hơn. Lư tưởng
cao nhất của người hoằng đạo là nhắm đến 2 lợi ích của chúng sinh:
đời sống hiện tại và cứu cánh Phật đạo. Để thực hiện được lư tưởng
đó, người hoằng đạo lẫn kẻ học đạo buộc phải tránh được đôi điều đại
kỵ:
-
Cứ bị ám ảnh bởi những tỵ hiềm hệ phái, hoặc mặc cảm
hoặc tự tôn, Tăng ni cố tránh hướng dẫn Phật tử những điều ḿnh cho
là ngoài luồng, tức không thuộc đường lối ḿnh đang theo. Dù đó vẫn
là Phật giáo. Chẳng hạn ai cũng cần được hướng dẫn một nếp sống tỉnh
thức, năng động th́ ta lại khiến họ trở nên mê tín, cả tin. Để giúp
đỡ một người đang dốc ḷng t́m đạo giải thoát mà chỉ biết bày vẽ
chuyện linh thiêng huyền hoặc th́ tôi e là đă lộn thuốc. Mai này họ
có chạy theo thầy khác th́ xin hiểu rằng đó là chuyện tất nhiên. Lời
Phật cụ thể rơ ràng, cái ǵ mơ hồ mộng mị th́ e đă là ma đạo. Nếu
người Việt không tin nhau th́ xin thử đi một ṿng các xứ Phật giáo
xem người ta đă và đang tu học những ǵ. Ăn quẩn cối xay th́ làm sao
khá nổi!
-
Lời Phật dạy là cho tất cả chúng sinh, cho nên trước
mỗi vấn đề Ngài luôn có nhiều cách tŕnh bày. Đó chính là quyền lợi
của người học Phật. Người học Phật phải được học cái ḿnh cần chứ
không phải theo sở thích của Tăng ni hướng dẫn. Nếu Tăng ni sở tại
xét ḿnh không thể làm được việc đó th́ nên có gan mời thỉnh Tăng ni
nơi khác tiếp sức. Xin đừng bao giờ biến Phật tử địa phương thành
của riêng cho ḿnh., ḿnh bất lực rồi muốn ai cũng là thái giám…
-
Tu hành tránh chuyện cực đoan đă đành, đến chuyện
hoằng pháp cũng phải vậy mới nên. Phật pháp có cao sâu đến mấy,
người giảng dạy có là ai cũng mặc, trong việc hoằng đạo vẫn phải lấy
tâm lư của người nghe làm trọng. Làm sao cho người ta hiểu đạo tốt
hơn là chỉ khiến người ta thích ḿnh. Nhưng quá chú trọng nội dung
giáo lư rồi bắt người nghe phải uống thuốc đắng, h́nh như cũng không
nên. Phải có cái này cái kia.
-
Không thể ích kỉ thiển cận. Thầy giáo nào không muốn
đông học tṛ, kẻ bán buôn không ai chán ghét khách hàng, bác sĩ hay
luật sư nào lại không muốn nhiều thân chủ, nhưng cái muốn đó được
biểu hiện ra sao là điều quan trọng. Phật giáo nhắm đến số người
giác ngộ, chứ không phải kẻ a ṭng.
-
Bản thân người cư sĩ muốn học đạo không thể thơ ngây
giao mạng ḿnh cho Tăng ni. Nếu anh chị thấy đời là biển khổ, thấy
ḿnh phải giải thoát trầm luân th́ xin làm ơn nhớ rằng Tăng ni nào
đi nữa cũng chỉ là những người bạn đường trong một thời điểm nào đó.
Ta chỉ có một ít thời gian cho cái cơ hội thân người khó được mà lại
không lưu ư đến cái ǵ là minh sư thiện hữu, cứ thấy gần là xáp vô,
coi như đi đứt trăm năm. Theo kinh mà nói, cơ hội mang kiếp trùn dế
dễ hơn thân người một tỉ lần. Ai cho tôi nói quá lời th́ xin xem lại
ví dụ con rùa mù mà Đức Phật đă nhắc đến trong kinh. Trên đại dương
có một tấm ván nhỏ trôi dạt từ Đông sang Tây và trên tấm ván có một
lỗ thủng vừa vặn một cái đầu rùa. Có một con rùa mù dưới đáy biển,
trăm năm trồi lên một lần, cơ hội đưa đầu vào đúng cái lỗ thủng trên
tấm ván kia c̣n lớn hơn cơ hội một kẻ phàm phu có được thân người.
Lư do ư? Một ngày ta có được bao lần sống bằng tâm người, gồm những
từ bi, trí tuệ, kham nhẫn, hành xả…
Tháng rồi có ông hội trưởng một ngôi chùa mới lập,
than với tôi là người đi chùa ngày một vắng, dù người Việt trong
nước sau này qua Mỹ ngày một đông. Tôi nhớ ḿnh đă trả lời ông hội
trưởng sau một phút ngẫm ngợi, nửa đùa nửa thật, mà ông nghe rồi ra
chiều thấm thía lắm. Tôi bảo ông hăy thử sửa tên chùa thành Nhị
Quan, rồi qua Tàu hay về Việt Nam rước ngay 2 pho tượng Quan Âm với
Quan Công thiệt lớn, thiệt đẹp tôn trí trước sân (nhớ kèm theo hai
thùng công đức cũng to tương xứng) th́ chỉ sau hai năm, càn khôn
thay đổi, lúc đó tha hồ xây to cất rộng, tiền bạc chỉ là chuyện nhỏ
như kiến. Đó là mô h́nh chùa Tăng. Nếu mai này muốn xây chùa Ni th́
cứ thay tượng Nhị Quan bằng hai pho Thiên Hậu hay Bà Chúa Xứ th́ bà
con về chật đất. Có điều là khi đó chùa không c̣n là Phật giáo nữa,
vậy thôi.
Tiễn ông hội trưởng đi rồi, tôi c̣n lại một ḿnh ngó
ra sân trước, nhớ mấy cái bill tháng tới rồi chợt se ḷng. Trời ạ,
hay là tôi cũng phải qua Tàu một chuyến hay sao chứ!
Tôi là đứa dốt, lại viết bài này với nội dung kiểu
vậy-đúng là đưa mặt cho chúng đấm! Nhưng im lặng đă quá lâu rồi, giờ
nín nữa e ḿnh thêm lỗi với đạo chăng!? Đành coi như một kiểu vị
pháp thiêu thân và ngưỡng mong người đọc xa gần một ḷng thể tất.
Mong lắm vậy thay!
Assam, ngày 8 tháng 9 năm 2011
Toại Khanh cẩn bút
