Ngọn lửa trong chiếc ghè! (thay lời giới thiệu)

Đọc xong "Chuyện Phiếm Thầy Tu" của Toại Khanh, gấp sách lại, tôi thẫn thờ, trầm ngâm... rồi đi tới đi lui trong pḥng vắng! Buồn mênh mang! Một nỗi buồn thiên cổ trầm mặc! Cái đọng lại mồn một trong tôi là h́nh ảnh của một "phong trần khách" trong câu thơ của Trần Thái Tông:

"Vĩnh vi lăng đăng phong trần khách

Nhật viễn gia hương vạn lư tŕnh".

Nếu “phong trần khách" của Trần Thái Tông “ là thân phận lênh đênh của những hữu tồn sanh diệt; là định mệnh tại thế của những khổ đau, vô minh nghiệt ngă; là cái ǵ tất hữu của cuộc tử sinh lang thang không bến, không bờ; là cuộc ra đi chung thân viễn mộng, mỗi ngày mỗi xa cách quê hương... th́ nội hàm “phong trần khách" của Toại Khanh hoàn toàn khác thế! Nó là ánh trăng nguyên sơ “tuỳ hứng" qua lại giữa hai bờ mê giác. Nó là chiếc lá, cánh hoa, là làn khói sương của thơ, văn, ca từ, h́nh tượng, biểu tượng, tư tưởng... bàng bạc mỹ học lại thích la cà rong chơi khắp tất thảy mọi thiên nhai, hải giác! Nó lại như là một đốm lửa hiu hắt, bập bùng trong hang núi, tự đốt cháy ḿnh để hoàn thành sứ mạng oan khiên, đoạ đày “lao viễn mộng" của sức lửa tâm linh! Nó c̣n như một tiếng chim hót cô liêu trong bóng núi xa mù lạnh giá, chỉ như là một phụng hiến vô danh, âm thầm nhưng thiết tha và bi tráng đến nao ḷng!

Tôi đọc những hàng chữ và cả giữa hai hàng chữ, đọc được cả sau những câu hỏi tu từ và cả bỏ lửng những ngữ nghĩa... để cảm nhận cả những điều mà tác giả không muốn nói tới do ngại đao to, búa lớn, ngại rao giảng ồn ào! Đấy là hoàng hôn thê lương của triết học, của chủ nghĩa, của quan điểm, của tư tưởng nhân loại! Là sự bế tắc của mọi cuộc t́m về, của những cánh buồm nhân sinh dạt trôi không bến đổ! Là sự tha hóa của mọi lư tưởng, của mọi nhân danh chỉ c̣n là xác chữ khô rỗng, đă ṃn trơ sự sống! Là nỗi đau thầm lặng của những trí thức, chân tu trên đời này! Là tuyệt lộ của tất thảy mọi tưởng tri, mọi thức tri t́m kiếm! Là tṛ chơi thiếu nghiêm túc của trần gian khi họ không tuân thủ luật chơi! Là những luận tri, luận thức ồn ào, đa ngôn, kênh kiệu, từ chương, kinh viện... của một số luận sư bộ phái đă quên mất thông điệp đầu nguồn khái niệm: “ Tri lập tri tức vô minh bổn!". Và c̣n nhiều nữa, nhiều nữa...

Ôi! Nói là chuyện phiếm nhưng nó chẳng "phiếm" tí nào. Là cái ǵ quan trọng và thành khẩn nhất cho những người học Phật thời nay vào buổi tăng tàn, pháp mạt, mà cũng là tuyên ngôn muôn đời của giáo pháp: Một sự nh́n ngắm chân thực vào nơi sâu thẳm nhất của ḷng ḿnh! Và đây chính là điều cốt lơi, là điểm tựa đầu tiên cho những người học Phật và tu Phật vậy!

Thật đáng mến làm sao khi tác giả tự nhận ḿnh chỉ là kẻ phàm phu, mắt thịt với tất cả cảm xúc dung phàm. Chỉ là một lữ khách lầm lũi bộ hành lang thang khắp trái đất, với tư lương vô sản, bần hàn và chưa hề chọn cho ḿnh một chỗ dừng chân, v́ "hành đạo" là "đạo đi", là "đạo đi trên đường ", luôn là trên đường, luôn "bị " xả ly, luôn "bị" buông bỏ, không dính mắc cái ǵ, không dính mắc bất kỳ đâu! Và một hôm nào đó, đứng trên đỉnh đồi cao của tư tưởng, chợt nhận ra ḿnh là một người "khách lạ" trên mọi quê hương, trên mọi xứ sở, trên mọi chân trời!

Và điều đáng nói nữa, ng̣i bút của Toại Khanh là lưỡi kiếm của một dũng sĩ, đă dám xuyên phá đến những cơi miền mà không ai dám đụng tới: Đó là một vài t́nh cảm, thói, tật rất dễ thương, rất người của chính ḿnh; là một tâm hồn mẫn cảm tha thiết yêu thương cuộc đời nhưng không "dại ǵ", "ngu ǵ" mà "vác đá cục nợ trên vai"! Chàng tự tại, tự do thưởng ngoạn cái đẹp của trần gian bằng pháp môn "khách sáo" rất minh triết, "tạm ví" như con ong hút mật nhụy mà không làm tổn thương cánh hoa, nhụy hoa như trong kinh Pháp Cú! Trái tim của chàng lăng tử phong trần này, đáng quư hơn hết là c̣n cất giấu trong một góc linh thiêng "Đức Phật của ḷng ḿnh", h́nh ảnh "người mẹ viết hoa" cùng quê hương sông nước, lúa rạ đồng chiêm!

Cuối cùng tôi muốn giới thiệu với các bạn rằng: "Chuyện Phiếm Thầy Tu" quả thật là một tác phẩm văn học Phật Giáo rất hiếm thấy trong thời gian ba bốn mươi năm trở lại đây, cả trong và ngoài nước. Với lối viết rất riêng, ngôn ngữ rất riêng, đưa đôi mắt tỉnh táo, tinh tường ngắm nhìn những sự việc, những hiện tượng rất đỗi b́nh thường, không ai để ư... lại cho ta những cảm nhận tinh tế, dí dỏm, thâm trầm, sâu sắc... Điều ấy chứng tỏ tác giả có cái "học thật" vững chắc, có kiến văn rộng răi tạm "đủ xài", có tâm hồn nghệ sĩ "mù biên phương", không dẫm theo lối ṃn, cứ tiêu sái, thung dung mà đi, theo sự thật mà nói. Như những chú ong t́m mật khẽ đụng cánh hoa nhưng chẳng hề làm người khác đau; mà trái lại, nếu có đau th́ cũng ráng căng tai nghe thiên hạ chửi. Không mượn cái đầu của thiên hạ, đôi chân trần của ḿnh cứ trên "đất thực" mà dạo bước, lại c̣n mài miệt trau dồi ngôn ngữ và học thuật nhưng luôn luôn tự khiêm hơi quá là ḿnh "dốt"!

Đọc xong tác phẩm này, rất cám ơn Toại Khanh đă cho tôi một vài ngọn gió hư vô buốt lạnh, một vài cảm giác tê điếng hoặc nổi gai cả người, rất hiếm, bởi do bao năm đă trơ ĺ cảm xúc! Tôi lại c̣n có thể lên gân "dũng cảm" để nhận ra ḿnh vẫn c̣n là một lăng tử phong trần, một thầy tu c̣n nhiều bụi bặm, một người làm thơ đang c̣n ham thích chơi văn, giỡn chữ, một hành nhân sắm thuyền, sắm bè thúc giục mọi người "gate, gate, paragate, parasaṃgate..." nhưng ḿnh lại c̣n chần chừ chưa muốn sang sông!

Một tác phẩm văn học với vóc dáng khả mảnh mai so với thiên hạ văn mặc, nhưng chắc người có  có cặp mắt xanh sẽ  tâm đắc câu cổ thi:

"Càn khôn tận thị mao đầu thượng

Nhật nguyệt bao hàm giới tử trung!"

Viết tại Mai Trúc Am

Xuân Giáp Ngọ - 2014

Minh Đức Triều Tâm Ảnh

 

TỰA

Nội dung cuốn sách này là toàn bộ những bài viết của tôi cho mục Tản Mạn trên trang điện tử Nam Tông từ mười năm nay.

Ở tuổi trung niên này, với vô vàn những xây xát dặm đời, và lời kinh Phật trong tim, tôi tuyệt không muốn đặt ḿnh vào một xó riêng nào để nh́n ra hay nói về thiên hạ. Thế giới luôn thay đổi, cái ǵ cũng là giải pháp tạm thời. Không một nguyên tắc nào trong đạo hay ngoài đời đáng được xem là tuyệt đối cả. Tôi cứ thấy ngạt thở với những chiếu khung, những lồng chậu, những lối ṃn. Thế là tôi viết. Trước là cho tôi, sau có thể là ai đó đồng điệu t́nh cờ đọc được.

Tôi phải nói lời cảm ơn những người đă đọc tôi nhiều năm qua. Tôi không hiểu v́ sao họ chịu đọc tôi, nhưng tôi muốn xem họ là những người đồng điệu mà tôi vừa nói.

Người Tây phương có câu này: Vấn đề lớn của thế giới là người ta đă xây lên quá nhiều những bức tường ngăn cách, thay v́ là những chiếc cầu cảm thông. Tôi viết và in mấy bài này chính là muốn để lại một chiếc cầu. Cầu khỉ cũng được, miễn là nối được hai bờ cho thiên hạ gần nhau hơn. Những chỗ trong sách dễ gây phiền ḷng ai đó, xin được coi là mấy mắt tre không sao gọt sạch. Mong lắm vậy thay!

Toại Khanh


Cập nhật 18/10/2018

BACK

 

Home