Sau khi Đức Thế Tôn Niết-bàn chưa lâu ngài Ānanda đi
đâu cũng bị người ta vây quanh. Nhìn ngài người ta nhớ Đức Phật,
người ta muốn hỏi tất cả những gì muốn hỏi về Đức Phật, về những
ngày cuối đời của Đức Phật, mỗi lần gặp ngài Ānanda là họ khóc. Tâm
lý bình thường của con người là vậy, mình thương một vị thầy của
mình mà thầy đột ngột mất thì khi gặp thị giả của thầy mình sẽ có
biết bao điều muốn hỏi.
Ngài Ānanda giữ lấy y bát của Thế Tôn, đến sống trong
một khu rừng ở Kosala, mỗi ngày đi vào rừng để khất thực. Người ta
hỏi ngài:
-Thưa ngài Ānanda, ngày xưa ngài đi với Thế Tôn,
bây giờ còn một hình một bóng thôi. Ngài bỏ lại Thế Tôn ở đâu rồi?
Bây giờ những y bát đó ngài cầm đi về đâu? Ngày xưa mỗi sáng ngài
cúng dường tăm xỉa răng nước rửa mặt cho Thế Tôn bây giờ ngài làm
cho ai nữa. bây giờ làm sao còn dịp ngài quét phòng cho Thế Tôn nữa.
Họ khóc.
Ngài Ānanda trả lời:
- Đừng buồn, đừng khóc, chuyện đời vô thường như vậy.
Cứ như vậy mà ngài Ānanda đi đâu chuyện cũng diễn ra
như vậy. Một vị Thiên nhân nhìn thấy khó chịu mới có suy nghĩ thế
này: Ngài đã biết ngay lúc này tới chỗ đám đông là bị bao vây sao
ngài không chịu tránh, cứ đi đến mấy chỗ đó như vậy thì quá phiền.
Cho nên vị này nói: “Đã chọn lấy gốc cây
làm trụ xứ rồi, đã để Niết-bàn vào tim rồi… có lợi ích gì khi ngài
phải trả lời những câu hỏi tào lao của thiên hạ.
Ngài Ānanda (lúc đó mới là vị Tu-đà-hoàn, mấy hôm sau
ngài mới đắc A-la-hán) khi nghe như vậy rất xúc động. Ngài quyết
định lui về sống một mình, không gặp gỡ những người kia nữa.
Đọc bài kinh này mình mới thấy mình đã sống ra làm
sao. Mình nói mình là hành giả, tu tập, nhưng thật ra một ngày thời
gian mình dành cho Phật pháp, cho suy tư chánh niệm không nhiều.
Ngày xưa, mấy chục năm về trước, tôi thấy trong 5 ác khẩu có tội nói
lời vô ích (phiếm luận), tôi coi thường lắm, tôi nghĩ đó chỉ là
chuyện tào lao mất thì giờ. Thế nhưng không phải, tội đó nặng kinh
khủng. Cái đầu anh phải suy nghĩ chuyện tào lao, anh mới nói chuyện
tào lao, và trong những cái tào lao đó có những đề tài làm cho anh
lui sụt rất nặng về thiện pháp. Có những đề tài mà bàn riết thì con
người mình bị hư, bị hỏng đi. Có những người mình tiếp xúc với họ
riết rồi mình đổi tánh, ví dụ mình đang rộng tự nhiên mình hẹp, nhỏ
mọn, ích kỷ, keo kiệt, bủn xỉn. Có người khi mình tiếp xúc với họ
mình trở nên nóng tính hơn, bận tâm những chuyện nhỏ nhặt hơn. Có
những người khi tiếp xúc với họ tự nhiên niềm tin của mình đối với
Tam Bảo tự nhiên phai nhạt dần, không thấy quan trọng nữa. Càng lớn
thì mới thấy phiếm luận dễ sợ lắm. Thử để ý xem, đi vô chùa hay đến
nhà người quen ngồi nói chuyện tào lao thì thấy mệt lắm. Phải tập
cho mình cái gan, thấy tào lao là đứng dậy liền, còn hoàn cảnh nào
không thể lìa khỏi chỗ đó thì mình tìm việc gì đó mà làm, tối thiểu
đừng có tham dự. Cứ để ý, ngồi nói chuyện tào lao một hồi là ra
chuyện, dứt khoát không tham thì sân. (Nhị Tường ghi)
