|
|
|
|
|
Nhớ linh xưa
Toại Khanh Trong văn chương Việt Nam có biết bao là những câu chữ hay ho để mà nhớ, để mà cảm, vậy mà thật lạ, đối với tôi ba chữ Nhớ Linh Xưa trong mấy bài văn tế vẫn cứ là đẹp nhất, lồng lộng và sâu thẳm, chan chứa và nồng nàn nhất. Lư do ư? Ai sống ở đời lại chẳng có những ngớ ngẩn riêng tư không thể giải thích chứ! Giữa mùa Vu Lan của năm bốn mươi tuổi, tôi bỗng giật ḿnh khi có người hỏi về chữ Hiếu. Biết tôi vẫn thỉnh thoảng viết lách, họ hỏi tôi đă có bài về Vu Lan hay chưa. Tôi thẹn quá, xa mẹ cả mười năm, mỗi năm gọi phone cho mẹ chưa được một lần, vậy th́ lấy tâm t́nh hay tư cách ǵ để viết về Vu Lan đây chứ, hay lại cứ che mặt gạt người để mà viết dối, nói láo!? Vậy rồi cứ theo thói quen, tôi mở TV để chạy trốn chính ḿnh, để khỏi thấy mặt ḿnh trên gương, bóng ḿnh trên vách. Suốt đời cứ vậy thôi, như con cù lần thích che mặt, như đà điểu thích vùi đầu trong cát. Thế rồi chỉ sau vài phút dán mắt trên màn ảnh TV, tôi đă nhớ ra một chuyện ly kỳ: Th́ ra tôi nào phải bất hiếu, và nếu tôi có v́ khiêm cung mà không dám nhận lấy hai chữ chí hiếu, th́ trộm nghĩ thiên hạ cũng không nên nhận bừa hai chữ đó. V́ có lẽ hiếm người có thể dành nhiều thời gian nhớ mẹ hơn tôi. Chuyện ǵ nh́n thấy cũng có thể khiến tôi nhớ mẹ. Dù nhớ chỉ để nhớ mà thôi. Một người thiếu phụ lầm lũi trên đường giữa chiều muộn với một đứa bé nép ḿnh bên cạnh ṿi vĩnh nọ kia, hay một người đàn bà tay xách nách mang đủ thứ đồ đạc đang hối hả trên con phố mưa như để về nhà trước tối,... Ở sân ga hay phi trường, xứ này hay xứ khác, ở đâu tôi cũng có thể bắt gặp những h́nh ảnh kiểu đó để mà chạnh nhớ về mẹ tôi. Tôi hiểu, thế giới này có ra sao, có khó sống đến mấy, chỉ cần c̣n có mẹ, đứa con nào cũng c̣n đất sống. Mai kia mẹ đi xa rồi, giàu có đến mấy th́ thiên hạ cũng không sao t́m lại được phương trời ấm cúng kỳ diệu đó nữa. Tôi ít thuộc thơ về chữ hiếu, một phần lư do có lẽ là tôi sợ thứ chữ nghĩa sướt mướt, ướt nhẹp hay mềm xèo của những thơ văn về mẹ mà Vu Lan nào cũng thấy tràn lan ra đó. Nhưng trong số ít những ḍng thơ hiếm hoi tôi nhớ được về mẹ, thật ngẫu nhiên, lại là của hai nhà sư không c̣n mẹ nữa. Trước hết là hai câu của Ḥa thượng Chơn Điền: “Mẹ xa, con chẳng c̣n ǵ Bơ vơ đến cả khi đi lúc về”. Bài thơ dài cả chục câu, tôi chỉ nhớ được chừng đó thôi, nhưng cũng quá đủ để nhớ mẹ rồi. Rồi th́ hai bài thơ của Thượng tọa Triều Tâm Ảnh, cũng nhớ dở dang, không trọn vẹn, chỉ mong không nhớ sai: “Từ độ lớn khôn đi vào đời dâu bể Con chưa một lần đền đáp thâm ân Con lặn hụp trong vô vàn máu lệ Khi quay nh́n th́ sương trắng đă phù vân Tóc mẹ bạc như tuyết pha đầu núi Dáng mẹ gầy như vẻ hạc trăm năm Đă bao đêm chong đèn khuya lệ tủi Ôi kiếp người sao cứ măi ăn năn... Giọt lệ khô như gió nam Trường Sơn Bao nhiêu tuổi tác bấy nhiêu buồn Nửa đêm nhớ mẹ trùm chăn kín Khóc một ḿnh, ôi chỉ một ḿnh con...!” Như tôi cũng đă thưa rồi, hiếm ai dành nhiều thời gian để nhớ về mẹ như tôi. Chuyện ǵ buồn vui cũng là cái cớ để tôi nhớ về mẹ bằng tất cả tim óc. Tôi đă nhớ mẹ qua bất cứ h́nh ảnh nào của các bậc cha mẹ trong đời mà tôi quen biết, trong giao thiệp hay chỉ nh́n thấy trên phim ảnh sách báo... Có điều là không ít h́nh ảnh trong số đó cứ khiến tôi đau đáu một nỗi riêng không chịu thấu: - Họ là những bậc cha mẹ với tuổi đời chưa bao nhiêu nhưng đă bắt đầu quên mất tuổi trẻ của ḿnh cho đứa con đầu ḷng. Một tuổi trẻ tất bật áo cơm, không có rong chơi, không có ngơi nghỉ, không có thời gian riêng tư, dẹp luôn những không gian độc lập để sống như ḿnh vẫn ao ước thời chớm lớn. Họ Mất hết cho cái mà họ cho là Được – đó chính là đứa con! - Họ là những doanh nhân tài ba và thành công, chính xác trong từng con số tính toán, chi li với từng phân lời, tiên đoán như thần mọi biến động trên thị trường, nhưng tất cả những cái tỉnh táo đó chỉ nhằm vào một đầu tư thật liều lĩnh, có thể gọi đó là một kiểu Risky Investment, đầu tư mạo hiểm, đó là niềm kỳ vọng vào con. Ai b́nh tĩnh sáng suốt nhất cũng phải nhận rằng trong mối đầu tư đó, thật ra chỉ có 50% cơ hội lấy lại vốn, đừng nói ǵ đến chuyện lời lăi. Cứ lo cho lắm vào, ngày con biết yêu người dưng th́ cha mẹ thường chỉ là những bóng mờ sa mạc. Nếu không có những ràng buộc vật chất như tiền bạc nhà cửa th́ quan hệ đôi bên c̣n thảm đến mức nào. Biết hết, nhưng đối với các doanh nhân đó, họ vẫn dành ưu tiên lớn nhất cho mối đầu tư phiêu lưu này. Nh́n họ, tôi nhớ mẹ quá chừng... - Họ là những người hiểu đạo, có đốt ra tro, họ vẫn là Phật tử với tâm niệm thường trực về nỗi đời hư ảo, họ thừa biết trầm luân là khó siêu dễ đoạ, họ biết kiếp người là mong manh, họ biết ǵ rồi cũng bỏ lại để về đất, họ biết thân người khó được, họ thừa biết mọi quan hệ chỉ là khách trọ qua đêm trong lữ quán đời, họ biết đời sống phải là từng khoảnh khắc tận dụng một cách hữu ích. Họ biết hết. Hiểu biết một cách bài bản, không thua một tu sĩ thứ thiệt. Vậy rồi họ có con, và Phật pháp mờ nhạt dần trong ḷng. Những phút giây b́nh tâm họ cũng hiểu ḿnh đang đánh mất bản thân, đang làm ngược lại điều ḿnh hiểu. Nhưng v́ con, họ thấy sao cũng được. Kẻ ít lời th́ chỉ im lặng, hoặc khất hẹn tuổi già sẽ tu nhiều hơn. Kẻ cứng miệng th́ tranh luận: Chăm sóc gia đ́nh thiệt đàng hoàng đă là tu rồi. Họ nói có lư, không ai căi với họ, chỉ thấy tội nghiệp khi nh́n thấy họ ngày một phóng dật hơn. Kiểu đó th́ mai mốt tụng kinh cầu siêu cho họ phải đọc lâu hơn một chút rồi. Ôi tấm ḷng những bậc cha mẹ. Nh́n họ, tôi nhớ mẹ tôi quá... - Họ là những chính khách từng ôm ấp biết bao hoài băo xây dựng non sông đất nước, từng vào sinh ra tử để bôn ba hành động, vậy mà khi nắm được quyền bính th́ họ mới hiểu ra rằng – đối tượng ưu ái nhất trong ḷng họ không phải là quê hương hay dân tộc ǵ cả, mà chỉ là mấy đứa con mang trong người ḍng máu của họ! Họ chấp nhận trở thành tội nhân thiên cổ của người đời, tự chà đạp lên lư tưởng chính trị thuở nào, miễn là vinh thân, ph́ gia, và đám con cái cháu chắt của họ sống như ông hoàng bà chúa là được. Ở tuổi về già, chắc chắn có lúc họ cũng ngồi nghĩ đến chuyện luân hồi quả báo mà rùng ḿnh với chính bản thân, nhưng chỉ cần nh́n lên tấm ảnh con cái treo trên tường – th́ họ tiếp tục đi theo con đường tội lỗi của ḿnh! Chỉ có cha mẹ mới có thể hy sinh ghê gớm như thế cho con cái mà thôi. Nghĩ về họ, tôi lại nhớ mẹ tôi. - Họ là những kẻ có chức có quyền, có bằng giấy hoặc bằng dỏm tiến sĩ; tuy nhiên, một đôi người vốn có một nhân cách bẩm sinh không tệ, và dĩ nhiên có thể rũ áo từ quan trong danh dự, nói theo trong nước là hạ cánh an toàn, nhưng v́ tương lai của con cái, họ tḥ tay vào chàm mà nhúng. Nhúng càng sâu, càng đậm th́ càng tốt. Đôi lần họ cũng có ư rút tay, nhưng chỉ v́ một chút ṿi vĩnh của con, mong mỏi con ḿnh được bằng chị bằng em với thiên hạ thế là chuyện ǵ họ cũng làm: Đục khoét của công, tham nhũng, hối lộ, lừa đảo, phản bội, hại người... Chỉ v́ con cái thôi. Nếu vợ họ mắc chứng vô sinh th́ họ đâu có tệ đến mức đó chứ. Bởi nếu họ chỉ là người độc thân hay chỉ có vợ mà không con th́ t́nh trạng có thể khá hơn nhiều. Bao la thay là ḷng cha mẹ! - Họ là những tay gian thương hay anh chị giang hồ, sẵn sàng bắt người khác chết để ḿnh sống. Thiên hạ bảo họ là máu lạnh, là không có tim. Nhưng nào ai biết họ vẫn có những bữa cơm tối với gia đ́nh, và con cái chính là động lực để họ không sợ tội ác nào hết. Làm thuốc giả, buôn thuốc nghiện, bán vũ khí, bắt cóc tống tiền hay cướp giật giết người... Họ tàn nhẫn với tất cả thiên hạ, nhưng đừng v́ thế mà nói họ không có tim. Họ có tim, nhưng nó chỉ thuộc về mấy đứa con của họ. Tim ai lớn rộng chứa được thiên hạ th́ là hiền nhân, tim nhỏ hẹp quá th́ ra ác nhân. H́nh như là vậy. Hôm qua, đài CCTV9 của Tàu đưa tin Việt Nam đang bị lũ lụt nặng, người chết và mất tích không đếm xiết. Và báo chí trong nước qua internet đă cho hay một vị quan chức hàng đầu chính phủ có gửi điện vào chỗ lũ để thăm hỏi và động viên đồng bào bị nạn. Tôi không rơ ai trong đám dân chúng bị nạn đă đọc được bức điện đó và trong hoàn cảnh hiện tại nếu có đọc th́ để làm ǵ. Tôi lại nhớ đến một đoạn phim trên Youtube do người quen giới thiệu về hôn lễ của con gái thống tướng Than Shwe bên Miến Điện. Giữa khi mấy chục triệu người dân đói khổ ngặt nghèo, th́ đám cưới xa hoa đầy ắp kim cương kia hệt như một nụ cười mai mỉa châm biếm treo trên miền đất Phật. Thiệt lạ lùng, ngay sau khi xem qua đoạn băng đó, tôi chỉ nghĩ đến một việc đơn giản: Nhà cầm quyền các nước chẳng thương dân chỉ v́ họ chỉ biết lo cho con, yêu thương một cách mù quáng. Một nụ cười của con đổi bằng nước mắt của triệu người dân cũng được. Chỉ bằng cách nghĩ đó, tôi không thấy căm ghét ai nữa, mà thấy cảnh đời nào cũng là cái cớ để người ta nghĩ về cha mẹ. Tôi đă nhớ đến mẹ tôi, một kiểu nhớ chẳng giống ai. Dĩ nhiên mẹ tôi không phải là đại diện cho tất cả những bậc cha mẹ mà tôi vừa kể, tôi chỉ thấy ở đây một sự tương đồng duy nhất, đó là mấy chữ Trái Tim Cha Mẹ. C̣n trái tim đó được thể hiện ra sao th́ c̣n tùy ở mỗi người. Một cách đơn giản nhất, càng nhớ mẹ, tôi lại càng nghĩ nhiều về những bậc cha mẹ trong dưới gầm trời này và cầu nguyện...
Toại Khanh
|
