NGÀY XƯA CỔ MỘ

 

 Tùng Nghĩa một ngày đầu tháng sáu với những làn mưa phùn giăng giăng trên con đường đất đỏ dẫn vào xóm rẫy. Chiều lắm rồi, tôi xuống khỏi xe đò và cứ vậy mà lầm lũi bước đi như chẳng nghe thấy gì tới tiếng mời gọi của mấy người chạy xe ôm. Hai vành tai lạnh ngắt, nghe trong người hâm hấp nóng, tôi biết mình sắp bị cảm sốt nhưng nhìn về ngọn đồi đang xích lại phía trước, tôi an tâm cắm cúi.

 Tôi về Tùng Nghĩa để thăm cô Phương. Con đường vắng lắm, trời đang tối dần, vậy mà tôi vẫn nhận ra dãy rào gỗ trên miếng đất rẫy của cô. Nhà cô Phương nằm sâu bên trong, về phía dòng suối ở cuối miếng rẫy.

 Cánh cửa cổng bằng gỗ tạp chỉ khép hờ, không khóa. Tôi lên tiếng gọi. Con Tô Tô của cô Phương sủa vang, nó từ chiếc thang của ngôi nhà sàn phóng vút xuống đất rồi chạy luôn ra cổng. Tôi kêu tên nó, nó lập tức im tiếng rồi vẫy đuôi mừng tôi. Nó đã thân quen với tôi từ những ngày cô Phương còn ở Sài Gòn. Tô Tô khôn lắm, có khi cả năm trời không gặp nhưng cứ thấy tôi là nó lập tức nhận ra ngay. Giống chó Nhật chính cống thường rất nhỏ con, Tô Tô đã tám tuổi rồi mà vẫn bé gọn như hồi tôi mới gặp lần đầu. Nhìn nó tôi bất chợt chạnh lòng nhớ lại đủ chuyện đã qua...

 Cô Phương cầm cây đèn bão bước xuống thang. Cô khoác chiếc khăn lớn màu nho để che pull ngắn tay bên trong. Gió vẫn thổi mạnh đưa từng hạt mưa li ti lạnh buốt vào mặt tôi. Thấy tôi, cô Phương mừng lắm, cô vui một cách kỳ lạ. Cô trách tôi sao về lúc đêm hôm rồi thật tự nhiên, cô giằng lấy chiếc túi hành lý của tôi mang lên nhà. Tôi để mặc cô, rồi lần mò ra giếng nước phía sau.

 Lúc tôi trở lên nhà, cô Phương đang loay hoay pha cho tôi một ly trà gừng thật nóng có bỏ chút đường. Cô bảo uống như vậy có thể tránh được cái chứng thời khí gì đó thường có ở vùng này. Thấy nhà vắng người, tôi hỏi thăm mới biết má cô Phương đã theo đứa cháu họ xa về Sài Gòn khám bệnh.

 Tôi ngồi xuống bàn uống từng ngụm nước gừng rồi chợt nhớ ra, tôi nhờ cô Phương đưa dùm chiếc túi da để lấy thuốc uống. Tôi sợ mình lại bị sốt ở đây thì nguy, đã xa Sài Gòn lại còn làm phiền cô Phương. Đó là chưa kể cái cảnh phải nằm bệnh ở đây trong những ngày nghỉ ngơi quí báu này nữa. Hiện nay như mơ đến sát bên cạnh rồi nhẹ nhàng đặt bốn ngón tay lên trán tôi. Cô nhăn mặt rồi lại cười nhỏ. Cô nói với tôi, vẫn bằng cách nói của ngày nào:

 - Sư bị sốt rồi, lại có dịp làm nũng với cô Phương. Tháng này ngoài đây trời trở tiết. Ai bảo đi mưa.

 Cô Phương dọn cho tôi một chỗ nghỉ ngay sát phòng mình. Cô trải chăn, giăng mùng thật cẩn thận. Tôi ngồi yên nhìn cô. Cô Phương lạ lắm. Bỏ đi mảnh khăn choàng, chỉ còn lại chiếc áo pull màu sữa bó sát người trông cô chẳng có chút gì là của tuổi bốn mươi nữa. Cô nhanh nhẹn, chính xác mà vẫn trầm lặng. Sống giữa đất Sài Gòn, cô luôn giản dị đến mức thôn dã, vậy mà giữa miền đất hoang vu này cô vẫn tiếp tục giữ được cái nét cao sang hết sức riêng tư. Nhìn cô Phương, tôi cứ nhớ tới các nữ tu dòng kín bên Thiên Chúa Giáo...

 Cơn sốt chừng đã hạ xuống, tôi nghe trong người như dễ chịu hơn. Chiếc đồng hồ trên vách đã gõ tám tiếng. Cô Phương bảo tôi đi ngủ sớm - rồi cứ xem tôi như một đứa bé, cô hứa sáng mai sẽ nấu thứ chè bắp gì đó cho tôi ăn, sẽ đưa tôi đi chơi ở mấy khu vườn bơ...cô nói như để dỗ ngọt tôi, như đã không còn nhớ tôi bây giờ đâu còn nhỏ nữa, thậm chí tôi đã từng là thầy dạy đạo cho cô và cô vẫn là một thư ký đánh máy bài vở cho tôi. Tôi vào giường nằm xuống cho cô Phương yên tâm. Cô thong thả buông mùng, chèn chiếu thật kỹ lưỡng rồi mới quay về phòng.

 Tôi trăn trở mãi, cố dỗ giấc ngủ mà vẫn không sao chợp mắt dù mấy giờ đồng hồ ngồi xe đã làm tôi đuối sức. Đồng hồ lại gõ mười hai tiếng mà tôi vẫn còn nghe bên phòng cô Phương những âm thanh sinh hoạt. Cô vẫn còn thức và có lẽ đang sắp xếp giấy má hay viết lách gì đó. Thanh quản tôi bỗng nhiên trở chứng, tôi không kềm được và bật ho khan một tiếng.  

 Cô Phương bước sang giường tôi với cây đèn trên tay, cô nhìn tôi rồi cau mày:

 Vẫn chưa ngủ sao? Lúc nãy có nghe 1 mùi khói thuốc, sư hút hả? Có thân không biết lo. Ngoài này không giống như trong Sài Di Gòn...

 Rồi cô lại cười:

 Có quen là với người thôi, còn với khí hậu ở đây, sư vẫn là một khách lạ. Hồi tối cô Phương quên, khuya ở đây lạnh lắm.

 Cô cởi chiếc áo nỉ đang mặc trên người đưa cho tôi. Tôi lắc đầu. Cô bảo bên phòng cô còn có áo khác và lại nhìn tôi cô nhẹ nhàng:

 - Đừng cãi!

 Cô quay lưng đi mà tôi cứ có cảm giác như vẫn nghe được hơi thở của cô cùng cái hương vị ngọt ngào mộng mị của nó. Chiếc áo cô Phương có mùi lạ, thơm mà cay...

 Tôi giữ chặt chiếc áo trên tay như để tìm một chút yên lòng rồi lặng đếm từng hơi thở để đi vào giấc ngủ thật nên thơ. Tôi đã mơ thấy mình cùng cô Phương đi chơi trong một khu rừng già nào đó rồi bỗng nhiên cô mất hút, chỉ để lại trên bờ cỏ chiếc áo nỉ của mình. Tôi hốt hoảng và giật mình thức giấc. Lúc đó đã sáu giờ sáng. Cô Phương đứng bên giường nhìn tôi ngủ bằng ánh mắt của một người mẹ.

 Buổi sáng hôm đó rồi đến suốt cả ngày ngoài món chè bắp như đã hứa hồi đêm, cô Phương chẳng đưa tôi đi chơi ở đâu hết. Mà cả tôi cũng chẳng muốn nhắc tới chuyện ấy Nó vừa trẻ con, vừa vô vị mà cũng không cần thiết. Trừ lúc phải xuống bếp, cô Phương gần như dành trọn thời gian cho tôi. Cô nhắc lại những ngày còn ở Sài Gòn, cái thuở tôi còn đi học đêm ở mấy trung tâm ngoại ngữ, lúc đó tôi chỉ vừa mười tám và cô sắp bước qua tuổi ba mươi. Mọi khoảng cách giữa cô với tôi vẫn được giữ nguyên từ sau lần sơ ngộ trong một đêm pháp hội mà người ta vẫn gọi là một tối đầu đà cho những đêm rằm có ý nghĩa lịch sử của Phật Giáo như đêm rằm tháng tư, tháng giêng. Cô vẫn xem tôi như một người em trai (mà cô không có). Và cũng theo phong trào thời thượng hồi ấy, những tuổi trẻ nhiều nhiệt huyết vẫn muốn đi tìm tương lai của mình bằng cách bán mạng qua những chuyến vượt biển hướng về một miền đất Hứa xa xôi, chúng tôi cũng có mặt trong số những người tuổi trẻ liều lĩnh đó như một kiểu tương phùng không hò hẹn.

 Một tín nữ và một vị sư đã cùng nắm tay nhau dấn thân vào từng cuộc đi mù mịt. Những đêm tối trời mưa nằm trên ghe nhỏ bồng bềnh trên sông nước, bên những bờ dừa nước và cây dại âm u đến rợn người để chờ đợi ai đó đến đưa mình ra khơi. Nằm chen chúc nhau trong một khoang ghe chật hẹp với muôn nghìn tâm trạng, một thứ ràng buộc vô hình giữa hai tâm hồn bỗng dưng len lén tồn tại.

 Những khoảng cách căn bản về tuổi giới tính, đạo đời...bất chợt phôi pha, dù chỉ trong từng thoáng chốc mong manh. Chúng tôi gần như đã trở thành đôi bạn trong suốt những thời điểm khốc liệt đó.

 Thế rồi phút cuối, mọi ảo vọng (cứ gọi thế) cứ lần lượt vỡ tan như những bọt nước phù du ở từng vùng sông nước mà chúng tôi đã đi qua trong thời đoạn đó. Quay trở lại phố phường, chúng tôi đã thành ra những người bất đắc chí thê thảm. Mà kẻ đáng thương nhất có lẽ là tôi. Tôi đã cay đắng tận đáy lòng khi nhận ra là tất cả những khoảng cách trớ trêu đã chia cắt chúng tôi trước kia tưởng cũng đã được xóa mờ giờ lại được chính cô Phương tiếp tục giữ lại một cách cẩn thận!

 Tôi lại lao mình vào những trường lớp với phấn trắng bảng đen cùng những bạn bè trang lứa để mong quên đi nỗi buồn nghịch thiên bội địa của mình nhưng cố quên đôi khi chỉ càng tô đậm cho những nổi nhớ.

 Tôi đã đọc Kim Dung để rồi lại bắt gặp chính mình trong đó qua bóng dáng của Dương Quá. Và cái đau đớn kia lại càng thấm thía hơn khi có một chốn Cổ Mộ bồng lai với một Tiểu Long Nữ tuyệt vời xuất hiện. Trong nỗi niềm trái ngang đó, đôi lúc, trong cơn cuồng diễn mông muội nhất, tôi cứ mơ mình được là một gã Hà Túc Đạo trong Ỷ Thiên Đồ Long Ký đem cả trái tim của một cao thủ giang hồ trao trọn cho một cô bé Quách Tường chỉ mới mười sáu tuổi để rồi sau đó một bóng cô đơn ôm mối tương tự ác nghiệt tìm về ngọn Côn Luân qui ẩn suốt đời. Nổi đau của người họ Hà dù cũng vẫn là một nổi đau thấu trời nhưng xem ra nó vẫn chưa phải là một tâm sự không thể nói ra.

 Tôi chẳng là Dương Quá cũng không phải là Hà Túc Đạo, chuyện lòng của tôi từ đó trở thành một vết thương bốn mùa rỉ máu. Cô Phương có hiểu cho tôi không, câu trả lời vẫn vắng bặt trên môi cô.

 Cô học nhiều, đọc cũng lắm, hiểu biết cũng không ít. Những ngày tháng ở Marie Curie đã dạy cô biết bao điều về những Libido, Eros, Thanatos rồi A An-sich, Sein, Zeit...của Tây phương nhưng trước sau, cô dường như vẫn cứ có vẻ không đếm xỉa gì tới những góc tối thiệt thà nhất của Đông Phương. Tôi vẫn tiếp tục là một đứa em bị câm bẩm sinh trước mặt cô, rồi là một gã mất trí khi vắng cô.

 Cô vẫn xem tôi như một đứa em tinh nghịch dù đôi lúc cần, cô vẫn trân trọng bái sư.

 Mang trong người đến hai dòng máu (quê nội cô Phương hình như ở Quảng Châu, huyện Đài Thượng nào đó), cô có một loạt những qui tắc sống nghiêm cẩn như thể bằng thép trắng. Thấy tôi có những giây phút bối rối về hướng sống, cô chỉ có một lời khuyên lạnh như ngọc, dứt khoát như lệnh.

 - Tu học!

 Để chận đứng nếp sống tình cảm có vẻ buông thả của tôi, cô cũng chỉ có một lời cảnh cáo không dài hơn:

 - Vớ vẩn!

 Tôi bệnh hoạn, túng thiếu hay gặp chuyện khó xử, cô luôn có mặt đúng lúc với những chăm sóc đúng mức cần thiết rồi khoanh tay bước ra khỏi đời tôi một cách lạnh lùng. Cô đã giúp tôi hay đày đọa tôi, tôi cũng không hiểu nổi. Nổi buồn của tôi lớn quá!

 Cô Phương trong lòng tôi cứ như nữ thần Kali hay Durga của Ấn Độ Giáo. Vừa là chỗ chở che mà cũng là đại diện cho tất cả trừng phạt. Cái khoảng cách giữa hai người cứ được cô tùy tiện co giản bằng những thái độ bất chừng. Đôi lúc cô thật gần gũi để tôi có thể tha hồ nuôi dưỡng những mộng mị trẻ con hay người lớn, rồi bất chợt cô lại đánh thức và xô đẩy tôi ra xa với từng xác định rõ ràng về cái giới tuyến lửa đỏ mà tôi không được phép vượt qua. Tôi cứ liên tục bị thảng thốt giữa đôi bến bờ chơi vơi ma ảo đó.

 Như đối với phần đông các tín nữ chưa lớn tuổi lắm, tôi vẫn gọi cô Phương là cô Phương dù đôi lúc vẫn thích gọi và thích nghe cô xưng hai tiếng Mammy, chữ đó có vẻ như tạm thời đủ làm trung hòa các cảm xúc của tôi nhờ vào ý nghĩa từ nguyên của nó. Chẳng biết cô Phương có để ý tới điều kín đáo này không, cô chỉ nói rất thích nghe tôi gọi cô như thế. Phải chăng ý thích đó lại chỉ đơn giản là một thứ tâm lý bản năng của phụ nữ, đặc biệt đối với những người độc thân như cô.

 Tôi nhớ có lần về thăm cô Phương, cũng ở Tùng Nghĩa này, lúc cô vừa rời đất Sài Gòn ra đây, trong một buổi chiều theo cô xuống con suối để tìm chỗ đặt máy nước tưới cây, tôi đã tình cờ hỏi cô:

-         Có phải mọi ý muốn nghịch thường và bất chấp đều là những thứ tâm lý biến thái, bệnh hoạn và tội lỗi không cô?

Đang dõi mắt nhìn dọc bờ suối và con đường dẫn lên rẫy như để tính toán cái gì đó, nghe tôi hỏi, cô Phương quay lại, dưa tay vén tóc:

 - Lại rắc rối gì nữa đây Ngài Pháp sư, mấy tủ sách bỏ đâu cả rồi?

Nụ cười của cô, Phương thật đẹp. tôi bối rối đến mức cả thẹn. Cô Phương nhìn thẳng

vào mắt tôi:

 - Sư có thể đủ sức nhận diện vọng niệm là vọng niệm mà cô Phương đâu giúp sư chuyện đó được. Hồi đó ai đã dạy cô Phương thật kỹ về mấy bài Kinh Giáo Giới La hầu rồi Đại Niệm Xứ hả?

 Tôi thẳng người, cố nhìn vào cô Phương dù rất e sợ ánh mắt của cô:

 - Túy Lang chỉ muốn nhờ cô cho một chút so sánh đối chiếu thôi...

 - À ra thế, với triết Tây hả? - Cô Phương bật cười. -Tây Phương tuyệt đối không đủ tư cách đối thoại với Phật Giáo nhưng với riêng sư thì có thể được dấy. Nếu cần, hãy đọc lại Freud, lát nữa cô Phương cho mượn cũng được. Ông ấy tuy lẫn thẩn nhưng cũng có ít nhiều kinh nghiệm về cái thắc mắc của sư!

 Cô Phương xoay người thật gọn, đi về phía rẫy như muốn bỏ mặc tôi ở đó. Đang thong thả bước, bất chợt cô dừng lại, quay nhìn tôi:

 - Có lẽ lâu rồi sư không còn dọc hay dịch sách Thiền nữa phải không? Cái gốc giúp sư ổn định, cái ngọn sẽ giúp sư thoải mái. Kinh tạng của mình với tư tưởng Bắc Tông ấy! Rồi như nghĩ ra điều gì đó, cô Phương lại cười:

 - Tại chiều nay ông thầy tự nhiên lẩn thẩn cô Phương mới dám nói nhiều. Kẻ học trò này không hề quên là mình đang dứng trước Thái sơn. Lát nữa vào nhà Mammy sẽ pha cho sư một ly sữa thật ngon để tạ lỗi!

 Giọng nói, tiếng cười của cô Phương thật nhỏ, vậy mà tôi cứ nghe nó lan man, đồng vọng qua từng cơn gió chiều cao nguyên lồng lộng. Tôi lại bị chơi vơi, hụt hẫng giữa trăm ngàn cảm xúc trên một vuông đất rẫy nhỏ xíu, và quanh đây, trừ tôi, chỉ còn lại mỗi mình cô Phương, trời hoàng hôn cứ vậy mà mênh mông...

 Dù đã có một thời gian dài sống gần và làm việc với cô Phương, thậm chí chẳng nhớ rõ là từ bao giờ cô đã là một phần đời sống tinh thần của tôi, cô Phương vẫn cứ như một ngôi mộ cổ trước mắt tôi để người ta chỉ có thể biết được tên tuổi cùng đôi chút thân thể của chiếc hình hài nằm bên dưới, ngoài ra, tất cả đều bị bít kín. Cô Phương luôn khó hiểu một cách kỳ lạ.

 Cô có một vóc người khá đẹp, đôi mắt đen ướt của một người giàu tình cảm, chỉ có cái nhìn của cô là quả quyết và sắc lạnh. Đôi lần nhìn trộm khuôn mặt cô, tôi tình cờ giật mình nhận ra trên đó một chút ẩn tướng mà gọi theo sách vở là tướng sát phu, cao sang mà vẫn ẩn tàng chút gì đó lạnh lẽo pha lẫn khốc liệt. Nhưng theo tôi, chừng đó vẫn không hề làm suy suyển dáng nét đáng yêu của cô. Cô luôn dễ dàng để lại ấn tượng cho người mới gặp. Ấy thế mà mãi cho tới tuổi bốn mươi này, cô vẫn chỉ có một mình.

 Cô Phương không từng nói cho tôi biết nhiều về đời tư của cô, dĩ nhiên cô còn càng kín đáo về chuyện tình cảm. Tôi chỉ nhớ có lần hình như do tình cờ, cô kể lại thật ngắn gọn về một anh chàng người ngoại quốc đã đối xử thân thiết với cô hơn mức tình bạn bình thường một chút. Hồi đó cô còn đi học và chuyện xảy ra trước năm 1975. Chẳng rõ cô có đáp lại tình cảm đó hay không, chỉ biết là từ ngày tôi quen cô, cô luôn có vẻ khó chịu khi phải nghe ai nhắc tới chuyện tình cảm nam nữ cho dù đó chỉ là chuyện của người khác.

 Chẳng biết có phải là cô Phương đã cô đơn như một trong những định phận trớ trêu vẫn được người ta bảo là chỉ dành cho các giai nhân kém phước hay không, tôi thấy cô Phương luôn có điều kiện để cô đơn… Trong một chuyến vượt biển không có tôi đi cùng, cô Phương đã lại tình cờ quen biết một người đàn ông (có lẽ thế) còn khá trẻ tuổi. Chuyến đi không thành, cả hai phải trải qua những ngày tháng lao tù, nhưng chẳng hiểu sao cho tới hôm nay ngồi viết lại chuyện này tôi vẫn cứ cho rằng có lẽ hai người đã rất hạnh phúc trong suốt thời gian đó. Ra tù rồi, cô Phương và ông ta vẫn còn gặp lại nhau nhiều lần. Tôi có gặp ông ta đôi bận. Ông ta cao ráo, khá điển trai và lịch sự. Tôi vẫn nghe cô Phương gọi ông ta là anh Khang, anh Khải gì đó. Cô có vẻ rất mến con người này và dĩ nhiên điều đó càng làm tôi buồn thêm, một cái buồn vô cớ mà thật ra tôi cũng không có cái quyền quan tâm về người khác đến như vậy. Nhưng rồi người đàn ông đó cũng biến đi, ông ở đâu và về đâu tôi chẳng biết. Cái cuối cùng ông ta để lại trong ngôi nhà cô Phương (mà tôi đang trọ học) có lẽ chỉ là một nỗi buồn cho cô. Cô Phương có buồn như tôi đã nghĩ không thì tôi chẳng rõ. Tôi chỉ để ý thấy cô ngày càng ít nói hơn, dành nhiều thời gian đọc sách hơn nhưng cô cũng không quên chăm sóc tôi. Thế rồi mùa nghỉ hè ở tổng hợp lại tới, tôi có ý định về quê ít lâu. Ba tháng sau trở lên, một vị sư bạn rủ về ở chung một chỗ mới mướn được, tôi chưa kịp báo với cô Phương thì má con cô đã đi đâu mất.

 Chìa khóa vào nhà cô Phương tôi đã để lại và tôi cũng không có cớ gì để quay lại nhà cô, mà thực lòng tôi cũng không hề nghĩ tới chuyện đó. Buổi chiều hôm ra đi tôi đã gửi lại gia đình cô một lá thư nhỏ để cảm ơn và xin lỗi. Thôi thế cũng được. Tôi nghĩ chỉ phải ít lâu thôi thì sẽ gặp lại cô Phương cùng gia đình. Nhưng chuyện đời không chỉ đơn giản thế…

 Sáu tháng trời trôi qua. Một chiều đang đứng bên gốc me già trong sân trường Tổng Hợp, tôi đã suýt reo lên thành tiếng khi thấy cô Phương dắt xe vào cổng. Cô đã trông thấy tôi và nhìn nét mặt cô, tôi biết là cô đang muốn gặp tôi. Trông cô có vẻ buồn lắm, người gầy đi, dù từ trước tới giờ cô vẫn có vóc người dong dỏng.

 Cô bảo có đi tìm tôi nhưng không gặp. Kể cả mấy lần lên trường cách đây ba tháng. Nghĩ tôi đã không có chuyện gì nên cô thôi không đi tìm nữa. Chiều nay cô lại đến tìm tôi để báo một cái tin mà theo cô thì tôi cần biết. Cô cho hay tháng sau cả nhà sẽ dời lên Tùng Nghĩa, rồi cô cho địa chỉ và hướng dẫn đường đi cho tôi thật rõ. Cô nói cả nhà rất muốn gặp lại tôi trên đó. Đợi tôi uống xong ly nước, cô lấy ra một phong bì đựng một ít tiền bên trong rồi nói là của má cô gửi cho tôi tiêu vặt trong mấy ngày đi học. Phải nói thêm là má cô Phương rất thương tôi. Những khi vắng người vui miệng bà vẫn gọi tôi là “ông trời con” một cách âu yếm. Tôi tiễn cô Phương ra cổng, chờ cô chạy xe di rồi tôi mới quay vào. Buổi chiều hôm đó tự nhiên tôi cứ nghe buồn lạ lùng. Hồi đó tôi chỉ biết lan man rằng Tùng Nghĩa là một miền đất cao nguyên xa xôi nắng bụi mưa bùn nằm trên đường về Đà Lạt. Ấy vậy mà cô Phương của tôi bây giờ lại về trên đó...Tôi lại nhớ tới những ngày mình bệnh hoạn, túng thiếu phải nằm cô đơn giữa đất Sài Gòn này mà không có cô Phương.

 Tôi vẫn đi học bình thường và thỉnh thoảng có được ít tiền, tôi cũng ghé lại mấy nhà sách cũ. Mua được những quyển ưng ý, tôi cứ nhớ cô Phương. Chênh lệch nhau nhiều mặt, tôi với cô Phương vẫn có cùng quan niệm chọn sách đọc giống nhau. Cô Phương hình như chẳng mấy khi viết lách nhưng khả năng đánh giá và thưởng thức của cô rất nhạy bén và sâu sắc. Lần đầu tiên tìm lên Tùng Nghĩa thăm nhà cô Phương, tôi đã không quên mang theo một ít sách cho cô đọc cùng những bài viết, bản dịch, cả mấy tập thơ của tôi làm để nhờ cô sửa chữa và đánh máy giúp. Thấy cô có vẻ bận rộn chuyện nương rẫy, tôi cũng ngại không dám làm phiền cô. Hình như biết được suy nghĩ của tôi, cô Phương nhận hết bài vở rồi cười với tôi:

       - Rẫy nương gì với miếng đất tí xíu này chứ...giúp sư công chuyện Phật Pháp và văn nghệ, cô Phương vui lắm. Bây giờ lên đây ít gặp được sư, thấy chữ sư viết cũng vui. Vả chăng, cô Phương luôn là của sư mà, chịu chưa!

 Cô Phương ngập ngừng khi nói câu cuối cùng và cô lại với tay gỡ mạng nhện dính trên y tôi. Trong khoảnh khắc đó, tôi chợt muốn được nắm chặt bàn tay trắng nuốt của cô.

 Một buổi trưa, đọc mấy trang tùy bút của tôi, cô Phương xuống suối tìm tôi. Đưa cho tôi mấy viên kẹo bạc hà, cô mỉm cười:

 Đọc văn sư viết thấy như toàn nước mắt. Nếu sư viết trung thực với lòng mình thì sư đúng là người chưa đánh đã thua rồi đó. Lại còn mấy tập truyện ngắn nữa, viết để tiêu khiển thì được, nên dành thời gian dịch sách hay làm biên khảo thì quý hơn, sư thiếu gì đề tài...Ừ mà sao hình như còn đem cả cô Phương vào mấy cái chuyện ngắn đó làm gì hả, hết người để đùa rồi sao?

 Cô Phương vẫn không hiểu hay cố tình không chịu hiểu tôi. Đành rằng cô đã nói đúng, nhưng tôi không hề có ý đưa cô xem để nhắn gửi bóng gió gì cả. Tôi muốn quên và hy vọng viết ra là coi như mình đã vất hết tất cả những thứ nặng lòng. Tôi viết thật thà và nhờ cô sửa hay góp ý thôi.

 Tôi lặng thinh nhìn xuống dòng suối đang chảy. Tiếng nói của cô Phương như lạc đi trong gió, cô đang ngồi bên một kè đá cạnh tôi và ném từng hòn cuội nhỏ xuống nước:

 - Nhiều tài thì lắm tật, chuyện đó bình thường, nhưng đã là bình thường thì đâu phải phi thường. Cái tài văn nghệ bẽ bàng lắm, nó ái làm người ta xúc động nhưng khó làm thiên hạ tín nhiệm lắm. Đoá hoa đẹp nhưng mong manh, đất đá xấu xí nhưng còn hoài. Cái gì có cốt lõi căn bản thì mới mong sông đời. Sư cũng còn nhớ câu kinh đó mà. Mình có cái tài hoa thì phải biết trân trọng và dùng nó đúng chỗ. Đã biết bao người tài chỉ vì chút nông nổi mà từ một con bướm đẹp lại rụng cánh thành ra một con sâu chẳng đáng gì.

 ...Cuộc đời mỗi người chỉ có thể dành cho một lý tưởng, thời gian đi nhanh lắm. Sư biết nhiều nhưng cô Phương cũng cho là sư vẫn ỷ lại tuổi trẻ của mình. Sư quên rồi, mình kém sức khỏe thì coi như đã đi trước những người cùng trang lứa một đoạn đời rồi. Hình như sư cứ long đong không chịu dừng bước để tự khẳng định mình ra cái gì đó hẳn hoi. Bi quan như một người bệnh hết thuốc chữa, rồi lại kiêu ngạo như trong thiên hạ chẳng còn ai, những khi được nuông chiều thì cứ như con nít, quên mất cá tính...Còn ba cái chuyện yêu đương gì đó, thử nghe lời cô Phương quên được ráng quên. Chừng nào không thèm đi học nữa, nếu chưa có chỗ, về đây ở với cô Phương. Chủ đất bên ranh đang ngã giá bán cho cô hai mẫu vườn. Chừng đó muốn làm gì chẳng được.

 ...Ừ, cô Phương dự định khi mua đất xong, ngoài phần vườn để thu huê lợi, sẽ dành ra chừng đôi ba công đất để làm một vườn cảnh như của người Nhật để có chỗ ở thoải mái, mà muốn tu thiền cũng tiện. Khi đó cô với má sẽ cất cho sư một cái cốc sàn để dịch sách chịu chưa? Sư nhiều chữ nghĩa, khi đó cô Phương sẽ nhờ sư đặt tên cho khu vườn sao cho thật thơ mộng và ý vị có được không?

 - Tôi ngồi yên đó lắng nghe cô Phương nói. Càng nhìn cô, thấy thương cô quá nhưng rồi một cái buồn thật lạ lại cứ man mác đâu đấy trong lòng rồi lan tỏa ra giăng mắc trên từng ngọn cỏ, chùm cây chung quanh. Thấy tôi cứ im lặng, cô Phương không nói gì thêm nữa. Cô giục tôi lên nhà nằm nghỉ. Tôi đi theo sau lưng cô từng bước như một dứa bé. Suốt đêm hôm ấy, dù cứ luôn miệng bảo đi ngủ sớm để ngày mai còn phải về lại Sài Gòn theo dự định của tôi, nhưng cô Phương vẫn gần như thức trắng để sắp xếp đủ thứ quà cho tôi mang về Sài Gòn rồi lại lăng xăng bên tôi dặn dò đủ chuyện. Chẳng hiểu sao cô cứ nhắc tôi tranh thủ ra thăm cô. Cô nói liền miệng và bằng những nụ cười như thể đó cũng là một thứ quà để tôi mang theo về thành phố. Cô ác lắm biết không cô Phương!

 Tôi đã ngủ thiếp đi trong cái bóng che của cô Phương. Cô ngồi canh cho tôi ngủ. Má cô chẳng nói gì khi thấy cô chăm sóc tôi đến thế. Bà chỉ nhắc chừng đôi ba lần đầu hôm cho cô Phương đừng quên mặc thêm áo ấm.

 Tôi về Sài Gòn ít lâu thì thôi học Tổng Hợp. Những ngày ở Tùng Nghĩa cứ ám ảnh tôi. Tôi muốn đi đâu đó thật xa đế quên được giới hạn để dừng lại trong cuộc phiêu lưu bấy lâu nay của mình. Tôi thầm mong chỉ sẽ trở lại khi mình đã thật sự lột xác.

 Mang theo một valise những sách vở thật cần thiết, tôi ra tận Đà Nẵng, Hội An rồi cả Huế. Thậm chí tôi đã từng có mặt ở Hà Nội nhưng chỉ ít hôm thôi. Thời gian đi xa đó, tôi dần dần tìm thấy cho mình một đời sống nội tâm riêng tư mà không cần tới sự góp của một bóng dáng quá khứ nào nữa. Tôi đã quên mất Sài Gòn, quên mất trời quê sông nước của miền Nam. Còn Tùng Nghĩa và cô Phương lúc này chỉ thăng hoặc đi về trong trí nhớ tôi qua những cơn mơ chóng vánh phù du.

 Một mình giữa cái thành phố lớn nhất xứ Quảng, tôi lại như thành ra một chàng du sĩ thật sự. Từng buổi chiều lang thang bên bờ sông Hàn lạnh buốt đúng như cái tên của nó, những buổi tối rong chơi lạc loài trên phố Hùng Vương. Lại cũng đi mua sách, mua tranh cả mấy bức tượng đá trắng đặc phẩm của thành phố Đà Nẵng Rồi đến một ngày lên chơi trên núi Ngũ Hành Sơn (Non Nước), tôi đã tình cờ thấy một người đàn bà đứng chơi tuổi đang đứng một mình trên đỉnh Vọng Cảnh, mắt nhìn ra biển khơi. Người đó làm tôi khẻ giật mình khi thấy sao giống cô Phương của tôi quá, cũng dáng người cân đối, chiếc gáy trắng ngọt mềm như lẩn khuất sau mái tóc uốn cao và cũng có đôi mắt buồn như cô Phương nhưng có lẽ chẳng đẹp bằng. Tôi lại nhớ miền Nam, nhớ cô Phương của tôi dang ở Tùng Nghĩa. Tôi đốt điếu thuốc, phun khói lên trời rồi nhìn theo đó như một phút quay về với những ngày xưa...

 Tôi xuống khỏi núi lúc đó xế trưa sau khi lót dạ bằng một khúc bánh mì với ít nước trà mang theo từ sáng. Ghé vào một gian hàng đồ đá, tôi cố tìm mua cho cô Phương một bức tượng đá trắng khá đẹp. Đó là bức tượng một người con gái mặc áo dài có vóc dáng thanh mảnh, mắt như đang ngước nhìn lên cao với hai bàn tay giấu sau lưng, vạt áo dài của cô như đang bị gió cuốn lệch về một phía mà vẫn dán chặt vào đô đôi chân thon thả. Bức tượng có vẻ xuất thần lắm, lạnh lẽo nghiêm trang lại đầy nét khơi gợi.

 Ba hôm sau thu xếp hành lý xong, trong đó có cả mấy dịch phẩm của tôi mang về cho cô Phương đánh máy, tôi đã nhờ người đi lấy dùm chiếc vé máy bay để về Sài Gòn ngay ngày hôm sau.

 Chín giờ rưỡi sáng tôi về tới Sài Gòn. Ba giờ chiều, để lại những thứ không cần thiết, tôi ra bến xe đi Tùng Nghĩa. Ra đến nhà cổ Phương thì trời đã tối và mãi cho tới buổi chiều hôm sau cô Phương mới có thể ngồi lại nói chuyện với tôi.

 Sau tám tháng dài không gặp mặt, cô Phương vẫn thế. Biết rõ tôi đi đâu nên dù có địa chỉ cô cũng không hề gởi thư cho tôi. Cô bảo thật ra có viết nhiều lắm nhưng tự nhiên chẳng muốn gởi đi. Thấy tôi có vẻ buồn khi nghe nói vậy, cô hứa sẽ đưa hết những lá thư đó cho tôi xem, rồi cô lại cười:

 - Sư không viết cho cô Phương thì được còn cô Phương không viết cho sư thì lại có bộ mặt đó. Lớn rồi, đi cho xa mà cũng giữ y cái tánh trẻ con hồi nào!

 Cô Phương cầm bức tượng da trắng trên tay, nheo mắt nhìn nó rồi ngước nhìn tôi. Chẳng khen chê gì cả, cô chỉ nói cảm ơn tôi rồi đặt nó lên giá sách. Quay sang mớ bài vở của tôi mang ra, liếc dọc nhan đề mấy dịch phẩm, cô lùa sang một bên rồi nhặt lên tập truyện ngắn của tôi vừa viết xong ngoài Trung. Tập truyện được tôi viết bằng từng tờ giấy manh rời khổ lớn, chẳng được bấm kim hay ghim kẹp gì cả. Tôi chỉ gom hết vào một tấm bìa giấy cứng. Gió thổi tung từng tờ thể xuống sàn nhà. Cô Phương cau mày trách tôi cẩu thả rồi cuối xuống nhặt lại. Thấy cô có vẻ muốn ngồi yên một mình, tôi lại cầm chiếc võng đi xuống bờ suối.

 Đêm đó, sửa soạn mùng chiếu cho tôi xong, cô Phương bỏ về phòng sớm hơn mọi khi. Tôi nằm hóng gió ngoài hành lang đã chán, vất mẩu thuốc đang hút dở dang xuống sân, tôi vào trong nhà và lên tiếng gọi xem cô Phương đang ở đâu. Nghe tiếng cô Phương trả lời, thấy trời còn sớm, tôi bước tới trước phòng cô. Cánh cửa không đóng cô Phương đang ngồi đọc mấy trang truyện ngắn của tôi. Quay ra nhìn tôi, cô Phương mỉm cười tự nhiên:

 Sư chưa ngủ hả, hay lại muốn vào đây quấy rầy cô, xin khỏi khách sáo!

 Cô kéo một chiếc ghế cho tôi ngồi. Những khi không có má cô ở nhà, từ lúc còn ở Sài Gòn, tôi ít khi dám vào phòng cô. Đêm ở đây với một mình cô, dĩ nhiên tôi cứ thấy có gì bất ổn dù thật ra chẳng có gì đáng ngại giữa những người như chúng tôi. Cô Phương xếp lại mấy trang truyện ngắn để nói chuyện với tôi, cũng với những nụ cười:

 Biết là truyện thôi, nhưng hồi chiều tự nhiên cô Phương cứ thấy lo lo rồi lại trách sư sao viết mạnh tay quá để cho nhân vật nữ trong câu chuyện “mồ mả” gì đó phải chết đi vào phút cuối. Cái ghê ghê là cô Phương có cảm giác như sư đã mượn nhân vật đó để viết về cô Phương!

 Nhìn nét mặt cô lúc đó, tôi bật cười:

 - Cô bé đó có nhiều cá tính quá, mà lại dễ thương nữa nếu không sắp xếp cho cô ta một hướng đi đàng hoàng như mơ thì giải pháp cho cô bé chết đi xem ra ổn nhất!

 Rồi chẳng biết cái gì giục tôi, tôi buột miệng nói luôn:

 Nhiều lúc… Túy Lang thay thấy hình như cô Phương nên chết đi thì hơn!

 Cô Phương nhìn thẳng vào tôi, ánh mắt tối thẩm:

 Có khi nào sư tự thấy là bản thân đã đi quá trớn không hả, cô Phương tưởng là sau chuyến đi Trung sư đã…giàn xếp xong mọi thứ. Cứ vậy hoài chắc cô Phương cũng mệt mỏi rồi chết như sư muốn. Sư hư quá rồi, đã hết thuốc chữa!

 Tôi cúi đầu như biết lỗi, một mớ hỗn độn mịt mù đi qua óc tôi. Hai bên tại bất chợt nóng ran. Thì ra cô Phương đã thấu suốt tôi đến tận cùng, trong khi tôi vẫn cứ ngỡ mình đã đủ tư cách đối đầu, vượt mặt cô. Một cái gì đó như bóng tối và áp lực của những tự ti rồi mặc cảm tội lỗi bất chợt dồn về phủ chụp lấy tôi. Tôi bỗng nhiên thấy mình như sắp vỡ ra trước cái nhìn khốc liệt của cô Phương. Không thể chịu đựng thêm nữa, tôi chỉ còn có thể bỏ lại sau lưng mình ba chữ “xin lỗi cô” rồi bước nhanh ra khỏi phòng. Đã hơn chín giờ đêm rồi, gió từ rẫy thổi lùa vào hiện nhà lồng lộng mang theo cái lạnh tê buốt của thứ sương muối cao nguyên. Vậy mà tôi vẫn không thấy nó là cái gì cả. Tôi đang nghĩ tới Sài Gòn, miền Tây rồi sừng sững trong đám tư tưởng ấy là đôi mắt cô Phương. Tôi ngồi một mình với điếu thuốc đang cháy vàng ngón tay. Tôi cắn răng khi nghe hai giọt nước mắt trôi xuống môi mình. Hơn mười năm rồi lần đầu tiên tôi khóc, dù chỉ khóc đến chừng mực đó thôi. Tôi quyết định rời Tùng Nghĩa vào ngày mai.

 Tôi bước xuống sân đi rửa mặt rồi vào giường kéo y trùm kín người cố gắng quên hết mọi chuyện để ngủ...

 Chiếc y mỏng quá, tôi chợt tỉnh giấc vì lạnh và chẳng biết mình đã ngủ được bao lâu. Nhìn quanh, tôi đang nằm trong mùng. Cái chăn và chiếc áo nỉ được đặt bên cạnh tôi. Cô Phương đã giăng mùng và đem lại mấy thứ này mà chẳng đánh thức tôi. Tôi bật ngồi dậy để mặc áo thì thấy cô Phương đang ngồi bên bàn thật lặng lẽ và ngã người trên chiếc ghế, mắt nhìn thẳng lên giá sách như đang ngắm nhìn bức tượng đá trắng tôi mua tặng cô. Tôi nhẹ nhàng nằm xuống trở lại, cố không gây tiếng động. Cô Phương khẻ đằng hắng và giọng nói ấm áp của cô vọng lại giường tôi:

 - Sư định sáng mai về lại Sài Gòn à? Đâu có gì nghiêm trọng dữ vậy. Tính đi mà không nói hay viết gì để lại cho cô Phương sao?

 Tôi im lặng. Khó xử, khó nói quá. Cơn buồn ngủ bay biến đi đâu mất. Tôi thèm được hút một điếu thuốc làm sao. Có tiếng cô Phương đứng lên và cả tiếng khua của nắp bình thủy. Cô đi ngang giường tôi, trên tay là một bình trà:

 Không ngủ được thì ngồi dậy, ra đây với cô Phương, rán nằm trong đó chi cho cực thân!

 Cô Phương sắp hai chiếc ghế bên cạnh cánh cửa sổ đã đóng kín. Ở đó cô có treo một giò lan rừng đang nở hoa. Tôi biết cô Phương không thích dùng mỹ phẩm hay bất cứ loại nước hoa nào, cô chỉ quen dùng một hiệu xà phòng duy nhất. Nhưng trong căn nhà kín đáo này, ngồi cạnh cô tôi vẫn nghe được một mùi hương nhè nhẹ pha lẫn chút gì đó cay cay. Cô rót cho tôi một tách trà. Tôi đưa tay nhận lấy mà vẫn không dám nhìn lên. Cô Phương vặn nhỏ ngọn đèn một chút, giọng nói dịu dàng như thầm thì:

 Cô Phương rất hiểu sư, mình biết nhau hơn mười năm rồi chớ ít đâu. Càng hiểu nhau, cô quý và thương sư đến mức có lúc cô nghĩ nếu cô có một đứa em trai chưa hẳn đã thương và quý nó bằng sư. Sư ít nhiều cũng biết tính cô Phương và tin tưởng lời cô nói chứ. Cô không thích nói quá lời. Đêm nay cô muốn nói hết những gì ngỡ đã trôi qua mất rồi, đồng thời đó cũng là vấn đề tế nhị khó nói nhất mà cô đã im lặng từ ít nhất sáu năm nay kể từ sau cái đêm mình cùng có mặt trên chiếc ghe nhỏ ở Nhà Bè để chờ ra ở ra đi. Dĩ nhiên mọi chuyện không chỉ đơn giản bắt đầu từ một tiểu tiết kiểu đó. Bởi ít nhất, dù sư có lãng bạt đến mấy, cô hiểu sư cũng không phải là mẫu người bình thường.

 ...Có điều là hình như xưa nay trên đời này vẫn tồn tại một quy luật là bất cứ cái gì muốn được tồn tại thì ngoài những điều kiện nuôi dưỡng nó, bên cạnh đó cũng đòi hỏi phải có một hay nhiều tác động đối lập, ta có thể gọi đó là một tương quan mâu thuẩn cũng được. Nếu không có đủ hai trợ lực tương khắc này, vạn vật sẽ không thể có mặt hoặc ít nhất cũng sớm tự diệt vì sự phát triển quá đà. Một con người dù có là thiên tài cũng phải còn lại trong chính mình chút gì đó dung tục để có thể hiện diện giữa đời thường. Điều này cũng nằm trong quy luật trên thôi. Cô Phương thật ra chẳng đáng gì so với sư nhưng cô có thể nói rằng mình cũng sẽ đến nỗi quên mất quy luật đó và hình như nhờ vậy cô đã hiểu sư, thông cảm cho  sư nhiều hơn.

 ...Một cách tách bạch, không dấu diếm, cứ bảo thẳng với nhau là sư đã yêu cô Phương, có đúng vậy không hả? Nói cho cùng, chuyện đó chẳng có gì nghiêm trọng lắm. Nam nữ với nhau mà. Vả lại, tình yêu chưa đến mức mù quáng thì có thể nói là nó vẫn chưa đi hết hành trình của nó. Địa vị xã hội, gia thế, trình độ kiến thức, quan điểm đại chúng và cả trăm thứ khoảng cách còn lại “chỉ là từng rào cản rất mong manh, thậm chí thú vị, của một tình cảm mù quáng. Trong đời người, khó ai tránh được một lần yêu và đã yêu thì cái khả năng mù quáng khó mà loại trừ. Thực lòng cô Phương đã từng muốn sư cũng đi qua một lần yêu để trưởng thành hơn, thậm chí trở nên toàn diện hơn, vì có những kinh nghiệm sống bằng vàng chỉ có được từ tình cảm nam nữ. Nhưng cô muốn sư chỉ đi qua đôi phút để học hỏi rồi bình tỉnh xoay lưng về lại với chính mình và dĩ nhiên là cô Phương muốn điều đó xảy ra với một người con gái nào đó cùng trang lứa với sư kìa, một nguời con gái thật tốt và đủ bản lãnh giúp đỡ sư học hỏi. Chẳng ngờ, sư chẳng đi đúng con đường cô Phương mong mỏi và trớ trêu nhất là sư đã chọn cô Phương!

Thôi thì chẳng sao cả, cứ xem như sư đã đi qua và rút ngắn con đường của mình bằng cách tranh thủ ghép chung tình yêu và mù quáng lại trong một lúc. Đến mức đó, cô Phương vẫn tiếp tục cố gắng coi như chẳng có gì xảy ra và hy vọng sư có được bài học rồi sẽ quay đầu lại thôi. Vậy mà sư vẫn không hề hay biết gì, cứ nhắm mắt nhảy vào lửa.

 ...Hồi hôm, cô Phương bàng hoàng quá đỗi...cô biết sư rất đau đớn, dĩ nhiên cô cũng xót xa không kém, thậm chí còn hơn cả sư nữa. Hình như kiếp trước cô Phương thiếu nợ sư nên kiếp này phải trả. Nhớ hồi còn ở Sài Gòn, buổi chiều hôm đó thấy sư chẳng chịu làm gì cứ nằm vùi đầu trong phòng đọc bộ Thần Điêu Đại Hiệp, cô đã nổi giận lục tung mấy chồng sách vở của sư để rồi bắt gặp mấy cuốn Suối Độc của Mai Thảo, Vòng Tay Học Trò của Nguyễn Thị Hoàng..., cô nói chuyện mà cứ như mắng sư để đêm đó nằm khóc một mình. Cô đã khóc chỉ vì thấy sư đã làm cô thất vọng quá. Sư đã tìm đọc những thứ sách đó để tự hủy hoại mình, để bắt chước người ta sống mù quáng thác loạn hay sao?

 ...Rồi sau đó chẳng rõ sư đã thức tỉnh hay cái gì đó đã làm sư thay đổi khi sư quay lại dịch sách, sáng tác với một tốc độ khiến cô phải ngạc nhiên. Và sự hoán chuyển đột ngột đó của sư lại cũng đã khiến cô Phương phải khóc, khóc vì vui. Có đêm đến mười hai giờ khuya sư vẫn còn thức để làm bài vở trên trường hoặc để đọc, để dịch những tác phẩm ngoại ngữ mà cô Phương chưa đọc hay không đủ sức đọc. Lặng lẽ đứng trước phòng nhìn sư làm việc, cô đã không cầm được nước mắt, nhất là khi nhìn thấy cổ tay mỏng manh của sư, những ngón tay hiu hắt như tùng cây bút mà sư vẫn cầm để viết lách. Miễn là sư được vui, được an toàn, vững bước thì cô Phương đã thấy quá đủ rồi. Thế mà hình như sư vẫn không hề hay biết gì cả, thậm chí có thể sư còn trách cô Phương vô tâm, vô tình với sư...

 Tôi ngồi yên lắng nghe cô Phương nói. Từng câu, từng chữ của cô Phương như lay động toàn thân tôi. Cô Phương nhìn đồng hồ. Lúc đó đã hơn một giờ, nét mặt cô vẫn không thay đổi, cô lại tiếp tục nói, hai ngón tay cô đặt nhẹ lên miệng tách trà xoa nhẹ tới lui:

 Dù muốn hay không. Cô Phương với sư phải nhận rằng từ đêm nay, mọi chuyện đã di sang một hướng khác. Đúng là chuyện bất ngờ cho cả hai bên nhưng chúng ta phải thấy đó là điều cần thiết. Sư đã yêu và được ghi nhận một cách chân thành. Tình cảm đó dù có ra sao thì cũng cứ là tình yêu. Sư không cần cực lòng để nó hành hạ mình nữa, cứ can đảm để trung thực kinh nghiệm nó như một vốn liếng giữa đời. Chỉ cần làm được điều này sư đã có thể quay lại với chính mình rồi đó. Xem ra sự việc đêm nay còn có sức tác động mãnh liệt hơn cả chuyến đi Trung vừa rồi của sư nữa. Trốn chạy khi chưa giải quyết ổn thỏa chỉ tốn thêm công thôi.

   ...Người ta vẫn bảo tình cảm nam nữ là chuyện trăm năm nhưng cả sư và cô Phương đều thừa hiểu rằng nó thực ra chỉ là vấn đề cơm bữa, vấn đề của năm ba tháng, đôi ba hôm hoặc thậm chí còn ít hơn. Với tư cách một pháp sư, một tu sĩ kỳ tài như sư, sư có dám tuyên bố như vậy không? Dĩ nhiên là dám. Sư có còn nhớ đã tự tay ghi vào trang đầu cuốn sổ tay của cô Phương cái câu có vẻ là kỳ lạ này không: Hãy từng ngày thực hiện cái công trình cả đời chứ đừng dùng cả đời để chỉ làm cái việc của một ngày!

 ...Sư đã đứng bên thềm của nhiều lĩnh vực nhưng chẳng hiểu sao chỉ một bước chân thôi, sư cũng biếng lười. Cái tài hoa hơn người coi như đã là một thiên tính bẩm sinh của sư, đời sống vật chất coi như chưa có vấn đề, cả tình cảm huynh đệ đồng tu nữa, sư đâu có thiếu cái gì. Còn tình yêu...sư đã đi qua và nếm trải vị đắng của nó rồi, nó đúng là như vậy chẳng có gì hơn đâu sư, trừ phi sư thấy nó bằng ảo giác!

 Cô Phương đột ngột im lặng nhìn tôi hồi lâu rồi thong thả từng tiếng một:

 - Cô Phương biết sư không thể trong sớm chiều quên được cô. Nhưng sư cũng thấy đó, bức tượng đá trắng của sư mua cho cô nó đẹp là nhờ vào cái gì hả? Thật đơn giản, nó vô tri và bất động, không biết đáp trả khi sư chào gọi hay ngắm nhìn nó. Nó im lặng với những gì mình có được. Điều đó có thể làm sư chán nhưng cứ thử lãng quên nó một thời gian, rồi khi nào đó nhìn ngắm lại, sư sẽ thấy nó tiếp tục đẹp dù chỉ một cách lặng lẽ. Giữ nó trong tay với tinh thần thẩm mỹ đó, có thế sư sẽ suốt đời trân quý nó. Bởi trước sau, nó chỉ lặng thinh cho sư đánh giá, bằng một thái độ thủy chung không ngôn từ, không biểu lộ. Đôi lúc cô Phương cứ thầm tiếc khi đọc thấy Kim Dung qua Thần Điêu Đại Hiệp đã để cho Tiểu Long Nữ trùng phùng với Dương Quá sau muời sáu năm trời giấu mình ở Tuyệt Tình Cốc, đã vậy còn chuẩn bị cho cuộc tái ngộ đó bằng những ngày tháng sáng chế ra tuyệt kỷ Thương Tâm Đoạn Trường Kiếm. Theo cô, lối giải quyết đó hình như chưa đạt lắm. Hãy để cho thầy trò họ luôn nghĩ về nhau bằng cái tình sư đệ của buổi đầu trong Cổ Mộ rồi nếu muốn, chỉ việc tạo chút cảm giác lãng mạn cho người đọc bằng vài suy nghĩ thầm kín của đôi bên, một chút điểm xuyến mơ hồ thôi. Cái gì cũng vậy, kể cả tình yêu, khi có quá nhiều điều kiện biểu lộ thì thường khó giấu được mặt trái của nó, có đúng vậy không?

 ...Cô Phương từ mấy năm nay vẫn luôn hy vọng sư có cùng quan điểm đó với cô sau khi đọc Thần Điêu Đại Hiệp cũng như mấy tác phẩm tương tự mà sư đã đọc và ngay cả trong đời sống nữa. Cô Phương chỉ muốn là bức tượng đá trắng, là Tiểu Long Nữ của một Dương Quá trong những ngày đầu ở Cổ Mộ. Và nếu có phải quy ẩn ở một Tuyệt Tình Cốc nào đó, cô Phương sẽ ngày đêm dành trọn thời giờ để đọc thuộc lòng bài kinh Gosinga mà thôi. Cái tình pháp hữu trong đó đã làm cô tương tư! Sư có thấy cô Phương lẩn thẩn lắm không hả? Cô cứ muốn chúng ta vẫn tiếp tục là của nhau và nếu được, luôn thuộc về nhau nhưng vẫn trang nghiêm tồn tại giữa đời như hai bức tượng đá trắng với những nét đẹp thầm lặng và riêng tư của mình, thế có được không sư?

 ...Thôi sư đi ngủ trở lại đi, dù sao cũ cần dưỡng sức chứ, sáng mai cô Long sẽ Dương Quá sang thăm miếng đất vừa mua được. Sư muốn gọi nó là Cổ Mộ hay Tuyệt Tình Cốc cũng đều được cả. Nhưng nhớ đấy, cô Phương cấm sư tuyệt đối không nghĩ tới bốn chữ Thương Tâm Đoạn Trường ở Tùng Nghĩa này. Có muốn luyện tuyệt chiêu gì đó thì về Sài Gòn hay miền Tây mà luyện một mình sư! Nhưng mai, nghe cô Phương là không rời Tùng Nghĩa!

 Chỉ trong đôi ba phút khít khao nhau, cô Phương có thể đổi giọng liên tục một cách dễ dàng như cô luôn có sẳn một kho chứa ngữ âm vậy: răn đe, mắng mỏ, dỗ dành hoặc đột nhiên đanh thép.

 Cô Phương đã để tôi ngủ thẳng giấc tới tám giờ sáng. Lúc tôi rửa mặt xong, trở ra sân đã thấy cô xách một giỏ mây đựng đầy thức ăn nước uống bảo đi thăm vườn với cô.

 Khom mình chen chúc vào mấy tán lá rừng rậm rạp, tôi đứng lên và thấy mình đang đứng trước một khu vườn bơ mênh mông. Người chủ đời trước vừa khéo tính toán lại có óc thẩm mỹ. Chỉ thuần một loại cây ăn trái tầm thường mà ông đã bố trí từng hàng cây thẳng tắp trông thật đẹp mắt và thơ mộng. Gió sáng lạnh buốt, tôi rút ra một điếu thuốc, cô Phương cau mày nhìn tôi rồi cũng cười.

 Đi cạnh tôi, cô đưa tay chỉ trỏ khắp khu vườn và cứ cười luôn miệng. Chiếc áo khoát bằng nhung đen sẩm làm cô như trắng hơn, trẻ con hơn. Nhìn cô, tôi lại nghe buồn buồn rồi nhớ lại cuộc nói chuyện đêm qua. Cô Phương như chẳng nhìn tới tôi, cô cứ hồn nhiên đưa tôi đến cái gò đất lớn giữa vườn, trên đó cũng có một chòm cây bơ. Cô bảo đó sẽ là chỗ cất cốc sàn cho tôi sau này, cô còn muốn tôi phải xây một hồ nước để làm giả sơn ở đó. Đang nói liền miệng, bỗng cô dừng lại hỏi tôi:

 - Sư muốn đặt tên cho khu đất này là gì?

 Tôi nhìn cô rồi đưa mắt ngó quanh ngẫm nghĩ một lát, tôi khẻ khàng:

 - Cô Phương cốc!

 - Cô Phương cốc? Sao lạ vậy, cô không hiểu!

 Không phải Túy Lang đùa đâu - Tôi chậm rãi - cái tên khá tuyệt vời đó. Cô có đọc thơ Tàu xưa nhiều rồi mà, nếu quên hãy đọc lại những Tô Đông Pha, Hàn Dũ, Chu Hy[1] thì sẽ thấy thích hai chữ đó thôi. Nếu dịch theo phong vận của Trịnh Công Sơn thì cô Phương sẽ có nghĩa là một cõi đi về, không chừng còn hay hơn Cổ Mộ hoặc Tuyệt Tình Cốc nữa đó! 

 Cô Phương ngẩn người nhìn tôi như để cố nhớ lại cái gì đó, đôi mắt cô chợt sáng ra rồi thật tự nhiên, cô dí ngón tay vào mũi tôi nói như mắng yêu:

 - Cứ ỷ ba cái tài vặt đó mà hư tới!

 Cô Phương đưa tôi một nắm xôi lấy từ trong giỏ rồi rót ra hai chén nước nấu bằng thứ lá gì đó có mùi thơm là lạ nhưng dễ uống. Chúng tôi đã ăn luôn bữa cơm trưa ngay giữa vườn cây mà từ nay sẽ có cái tên là Cô Phương Cốc ấy.

 Tôi nghỉ lại nhà cô Phương thêm một đêm nữa, sau khi giao hết bài vở cho cô đánh máy giúp, tôi một mực đòi rời Tùng Nghĩa sáng hôm sau. Giữ tôi không được, cô Phương có vẻ buồn lắm.

 Cầm túi hành lý tiễn tôi ra lộ, cô Phương bảo tôi vào ngồi bên trong một quán nước ven đường để đón xe. Trời còn quá sớm nên xe cũng thưa thớt mà chiếc nào cũng đầy người. Cô Phương gọi cho tôi một tách cà phê và cô một tách trà Lipton. Chiếc bàn kê thấp quá, cô ngồi chống cằm bằng hai bàn tay đan nhau trông như một cô bé nữ sinh. Miệng nói chuyện mà mắt cô vẫn nhìn ra đường canh chừng đón xe cho tôi. Một suy nghĩ đi qua đầu, tôi đột ngột hỏi cô Phương:

 - Về lại Sài Gòn bận này, chắc là Túy Lang sẽ mệt mỏi lắm đó, muốn về quê ít lâu để nghỉ ngơi, cô Phương thấy sao hả?

 Cô Phương nhíu mày nhìn tôi một cái nhìn thấu suốt:

 - Vẫn chưa đả thông tư tưởng hả? Tốt thôi, nhiều lúc cái chước Dĩ Đào Vi Thượng cũng cần thiết nếu không thể làm gì hơn. Tùng Nghĩa với miền Tây không xa mà cũng không gần. Khoảng cách không gian hay thời gian đâu đã là tuyệt đối, vấn đề nằm ở chính sư thôi. Nhưng nhớ là là dù lúc nào, ở đâu cũng ráng năng động một chút, và nếu cần, cứ viết thư cho cô Phương. Giúp được gì, cô Phương sẽ giúp ngay. Đừng quên cô Phương và cô Phương cốc luôn sẳn sàng chờ đợi sư về. Tùng Nghĩa tuy có quê mùa nhưng vẫn hiếu khách mà!

 Sao cô Phương lại dùng hai chữ hiếu khách, tôi chỉ là một người khách ở đây thôi sao. Cô Phương vẫn cố tình là một bức tượng đá trắng như cô đã nói hay sao? Tôi cười buồn, rồi lại nhìn ra lộ, tôi bảo cô Phương ra khỏi quán.

 Một chiếc xe khách vắng người đã ghé lại. Cô Phương đưa cái cặp da cho tôi mà bàn tay vẫn nắm chặt lấy nó, tôi không để ý, nắm tay ấm mềm của cô nằm trọn trong lòng bàn tay tôi. Cô Phương nhìn lại, mỉm cười khó hiểu. Xe chạy xa rồi mà tôi vẫn không dám quay nhìn lại phía sau. Tôi cứ sợ cái gì đó Tùng Nghĩa, cô Phương chăng? hay tôi lại e sợ chính mình, một nỗi niềm nào đó mà tôi dường vẫn gởi lại sau lưng...?

 Như vậy là tôi đã có một lối về, nhưng lối về chưa hẳn đã là chốn về. Trở lại Sài Gòn, tôi nghe mình lạc lõng làm sao. Tôi không muốn đi lại con đường có ngôi nhà cũ của cô Phương ngày trước, tôi cũng không nén được nỗi buồn khi nhìn lại ngôi trường Tổng Hợp mà dạo nào cô Phương đã mang cơm đến cho tôi. Tôi sợ gặp lại tất cả bóng dáng của quá khứ.

Và đất quê bất chợt hiện về trong trí nhớ của tôi lúc này như một lời réo gọi...

 Tôi đã theo một chuyến xe đò tìm về đất Vĩnh Long, hành trang chỉ đơn giản mấy bao sách và một nỗi buồn khó gọi tên. Tôi dừng chân bên bờ Tiền Giang, tìm vào một nhánh sông heo hút có cái tên gọi mơ hồ như những lùm điên điển, ô rô vẫn bốn mùa lặng câm theo từng con nước lớn ròng. Không bạc tiền, không danh phận giữa mấy bờ sông nước này cứ làm tôi nhớ tới Tô Đông Pha, Hàn Dũ trong những tháng ngày nổi trôi nơi đất trích. Dù nơi đây thật ra chẳng xa xôi gì với nơi chôn nhau cắt rốn của tôi nhưng sống âm thầm trong một góc trời quá cô quạnh, niềm cô đơn trong tôi quả là chẳng bến bờ.

 Với diện tích năm mét ngang, mười ba mét dọc - tôi đã tự xây cho mình bốn phía tường cao như một kiểu kiến trúc của người mất trí. Bày biện sơ sài, một cái bàn thấp thật dài và kỳ lạ như nắp quan tài với một cái tủ lớn có từ đời Pháp để chứa sách ngậm ngùi đặt tên cho chốn quy ẩn này của mình là Tố Phương Các, một cái tên có lẽ chỉ nhiều lắm là hai người trên trái đất này mới hiểu được ý nghĩa của nó.

 Tôi lại dịch kinh, viết sách rồi làm thơ ở đây một mình. Những đêm mưa gió ngồi chong đèn bên cửa sổ nhìn ra dòng sông mù mịt, những buổi chiều ngồi lặng lẽ nhặt từng chiếc lá trứng cá như để đếm tuổi đời với trăm ngàn hồi ức. Cái khuôn sân bé xíu đã theo ngày tháng mọc đầy những cỏ dại cho tôi tha hồ mộng mị. Tôi đã sống qua những ngày tháng như vậy ở Tố Phương Các để tự đưa mình ra khỏi một cơn mê.

 Cô Phương có viết thư cho tôi bảo về thăm Tùng Nghĩa. Tôi trả lời chưa muốn về và có gởi cho cô mấy bức ảnh chụp cảnh Tố Phương. Trong ảnh chỉ có cảnh mà không có người. Cô Phương chẳng hỏi tôi ý nghĩa của hai chữ Tố Phương, chỉ nhắc tôi đừng quên Cô Phương Cốc...

 Làm sao tôi lại có thể quên được chứ. Nó là Cổ Mộ, là Tuyệt Tình Cốc trong lòng tôi một thuở mà. Tôi chỉ quên những gì không cần thiết. Cô Phương Cốc bây giờ chẳng biết ra sao. Tôi cố nhủ lòng mình chỉ nhớ về trên đó bằng thứ ân tình đối với một phương trời Cổ Mộ, một Cổ Mộ với Tiểu Long Nữ cùng Dương Quá của những ngày sơ ngộ… Cổ Mộ của một ngày xưa, đủ để tôi nhớ hoài chuyện đời mình với những ngày xưa Cổ Mộ!

 

 

---

[1] Thơ Hàn Dũ: Dị chất kỵ xử quần, cô phương nan ký lâm (chất riêng không cùng bọn, cao voi khó ở rừng); thơ Tô Đông Pha: cô phương trạc hoang uế, khổ ngữ dư thi tao (khơi vơi giủ cấu bơn, khúc mắc thơ héo sầu). thơ Chu Hy: long đông điêu bách hủy, giang hải lệ cô phương (trời lạnh cây cỏ úa, sông biển một mình trôi). Lời Việt dịch ở đây là của Tuệ Sỹ

C.Giáng Uyên

 

BACK

Home