Chia ĺa, phân cách h́nh như lại cũng là một cách thế tồn
tại của vạn hữu. Nguyên tắc đó có nói một đời cũng không hết, nhưng đầu
mối của nó nhiều khi chỉ là một chuyện nhỏ, rất nhỏ. Chuyện có thể bắt
đầu từ một ngày mưa nhân gian trên con phố đầy ắp thiên hạ. Biết bao là
những riêng tư, lạc lơng, côi cút đang quyện lấy nhau giữa cái biển
người trùng điệp đó dưới một cơn mưa mù trời vốn cũng được làm nên từ
những giọt nước rời rạc tự trời cao.
Vậy rồi hai mảnh hồn đơn chiếc đó gặp nhau trong mấy phút
trú mưa. Hai mảnh đời, hai hoàn cảnh, cùng vô số tâm cảnh, tâm thái
trong hai sinh vật bỗng t́m ra chỗ gắn kết hợp lư rồi th́ một cuộc t́nh
với những phút giây quấn quít xoắn chặt biến hai thành một. Từ muôn
thuở, cơi người ta này đă nên h́nh nên vóc từ những ghép nối kiểu đó để
đem những món rời ră về lại với nhau và làm nên cuộc đời tương sinh
tương khắc.
Hàng tỉ h́nh hài đă được tạo sinh từ những giọt máu,
những cuộc t́nh. Chúng đă rời cha để về với mẹ, và xa mẹ để đi với đời
rồi tự t́m về những định phận chẵng cái nào giống cái nào. Tuổi vô tri,
người ta cần đến những dẫn dắt kiểu tay nắm tay. Ngày khôn lớn, rời tổ
ấm, người ta thành ra những cánh chim đôi khi quên mất lối về. Vậy rồi
ṿng quay cũ lại được tái hiện, những lẻ loi đơn chiếc vừa được khai
sinh trên những dặm đời. Niềm tin, nhận thức, lư tưởng, hành động…vẫn
măi hoài xô đẩy thiên hạ ghé ngang những trạm dừng, lâu mau bất định. Về
với Đây th́ phải xa cách Đó. Rồi ǵ cũng là những cuộc chơi, duyên t́nh
đôi khi chỉ là vài hôm dăm bữa hay được mươi năm phù vân rồi th́ sóng
nước nhân gian, có thể vô t́nh hay hữu ư, lại bằng cách này hay cách
khác xé rời những ṿng tay để mở rộng cái gọi là ṿng xoáy trầm luân.
Phật dạy trên đời tuyệt không thể có cái ǵ hiện hữu độc
lập như một thực tại duy nhất. Nó chỉ là nó trong mối tương quan với bao
thứ khác. Từ đó vạn hữu là một chuỗi dài tương tiếp của muôn thứ sai
biệt. Và đă là sai biệt th́ tương quan giữa chúng không phải lúc nào
cũng tuyệt đối là tương sinh hay tương khắc. Đây lại cũng là một nguyên
tắc nữa của vạn hữu. Và chính v́ mọi thứ luôn biến tướng không ngừng nên
chúng phải cần đến những tác động khác nhau để sinh diễn tương thích.
Nuôi dưỡng, hỗ trợ hay tàn phá, xung đột nhau đều là những cách tác
động. Từng tác động có một ư nghĩa khác nhau: Giúp nhau duy tŕ cái cũ
hay h́nh thành cái mới. Chuyện tốt hay xấu, nên hay đừng ở đây quả là
khó nói. V́ vạn hữu là chỗ cộng hưởng của những sai biệt nên mọi định
nghĩa về chúng phải nằm trong một chữ TÙY DUYÊN. Đúng chỗ, đúng lúc th́
thôi. Và cũng chính ở ư nghĩa sai biệt, sự lựa chọn của muôn người thiên
hạ khó bề giống nhau, dù nhiều lúc trên h́nh thức ngó như chẵng khác. Từ
đó, mọi đánh giá lớn nhỏ, đúng sai, khinh trọng, sướng khổ trên đời hẳn
là phải xét lại thôi.
Tôi đă bắt đầu bài viết này bằng cuộc gặp gỡ xem ra chẵng
đáng ǵ của một đôi nam nữ với dụng ư ǵ ? Xin thưa, cũng nhằm vào điều
vừa nói ở trên. Trong mối tương quan trùng điệp của vạn hữu, ta khó ḷng
nói cái ǵ lớn hay nhỏ khi chúng hoàn toàn có thể là chỗ bắt đầu của một
tỉ vấn đề. Chợt nhớ câu thơ lục bát của ai đó thiệt đúng chỗ cho điều
đang nói. Giá như hôm ấy đừng mưa, giá như hôm ấy đừng đưa em về. Phải
mà, ta ngẩm kỷ lại xem, nếu chẵng có cái ánh mắt, nụ cười của ai đó bên
bờ ao bụi chuối hay tiếng thầm th́ trên một ghế đá công viên nào ấy mươi
năm trước th́ t́nh h́nh thế giới hôm nay rơ ràng đă không như ta đang
thấy. Năm bảy chục năm trước có trời mới biết một đứa bé vô danh nhỏ xíu
nào đó hôm nay trở thành mối lo của toàn nhân loại hay chỗ dựa tinh thần
cho hàng tỉ người trên hành tinh. Thực ra bản thân đứa bé ngày ấy cũng
chẵng có ǵ đáng nói nếu không kể đến những điều kiện nuôi lớn tâm hồn
nó gồm những ǵ được nghe, thấy, học, đọc từ thiên hạ.
Nếu ngay bây giờ có ai hỏi tôi về cảm nghĩ đối với thế
giới hay hẹp một chút là t́nh h́nh Phật giáo hiện tại, tôi sẽ trả lời
không ngần ngại bằng ba chữ: Phải vậy thôi!
Tôi dĩ nhiên không muốn thấy ai buồn, và càng không muốn
thấy những ǵ ḿnh cho là tốt đẹp lại bị đe doạ. Nhưng rơ ràng mọi sự
không thể tồn tại mà không thay đổi, và cái gọi là điều thiện cũng không
thể hiện hữu nếu cạnh nó không có cái ác, chúng giành nhau cái ghế
thượng phong. Chuyện đơn giản là ai cũng muốn có cảm giác ḿnh là kẻ cầm
trịch trong những cuộc biển dâu dù chuyện đó đến nay h́nh như vẫn chưa
ai làm nổi. Và dẫu là lá chuối-lá bàng hay lá me-lá trúc, ai cũng là một
chiếc lá trên sông cả thôi. Chỉ thương cho những người thơ ngây tin lời
quỷ mị mà bỏ hết một đời cho những chiếc lá Diêu Bông…
Toại Khanh
Onceland October 5, 2007
