THERAVADA

PHẬT GIÁO NGUYÊN THỦY

 

PHẬT SỬ DIỄN CA

 

TK GIÁC CHÁNH

=================

 

39. NGÀI SĀRIPUTTA NÍP-BÀN

 

Sau ba tháng an cư lần cuối

Phật ngự về tinh xá Kỳ Viên[1]

Trên đường về Xá vệ thành

Ngài Sa-ri-pút[2] thân hành tiếp nghinh

 

Đảnh lễ Phật và xin nhập diệt

Bởi v́ Ngài đă biết cơ duyên

Trước đây vị Thánh đầu tiên

Kiều Trần Như tịch ở miền Hồ Thiên[3]

 

Ra-hu-lá cơi tiên[4] diệt độ

Gô-ta-mi[5], Bim-bá[6] níp-bàn

Ấy là thông lệ Thánh nhơn

Thinh văn, Thượng thủ phải toan phận ḿnh

 

Không muốn thấy Thế Tôn tịch diệt

Thà ra đi, chẳng biết về sau

Thế Tôn rơ ư khẩn cầu

Mặc nhiên chấp nhận với câu phán rằng:

 

Sa-ri-pút, lẽ thường sinh diệt

Lư đương nhiên tự biết hợp thời

Nhưng đây lần chót Ta mời

Ngươi nên thuyết pháp trước khi niết-bàn

 

Đức Trưởng lăo kính vâng lời dạy

Ngài cúi đầu đảnh lễ Thế Tôn

Rồi bay lên giữa không trung

Từ từ đáp xuống tại trong chỗ ngồi

 

Cứ tiếp diễn bảy hồi liên tục

Cứ mỗi lần phủ phục Thế Tôn

Càng bay, tốc độ càng tăng

Càng tăng tốc lực, lại càng lên cao

 

Khi an tọa bắt đầu thuyết pháp

Ma-ti-ka[7] yếu lược thoại đầu

Lời trong sáng, nghĩa thâm sâu

Tinh hoa giáo pháp tóm thâu tiêu đề[8]

 

Rồi Trưởng lăo hướng về Đức Phật

Tỏ ḷng thành kính Đức Bổn Sư

Nói lên hoài cảm tâm tư

Của người đệ tử trước giờ ra đi.

 

“Bạch Thiện Thệ! Từ nay vĩnh viễn

Con không c̣n diện kiến Thế Tôn

V́ rằng c̣n có bảy hôm

Sắc danh chấp dứt chẳng c̣n tái sanh

 

Thuở quá khứ, muôn ngh́n kiếp trước

Con nguyện cầu gặp được Thế Tôn

Nguyện làm đệ tử Trưởng môn

Kiếp này thành tựu đă tṛn nguyện xưa

 

Đă bao kiếp luân hồi gian khổ

Từng gặp nhau khắp chỗ trên đời

Ngài là Đại sĩ tuyệt vời

Ra vào sinh tử dắt d́u chúng sanh

 

Nhớ những kiếp, Ngài hành Pháp độ

Con nhờ Ngài pḥng hộ luôn khi

Ngài là bậc Đại từ bi

Thương đời đau khổ, sá ǵ gian truân

 

Đời hiện tại, xả thân cầu Đạo

Giác ngộ rồi khuyến giáo chúng sanh

Khiến người bỏ dữ theo lành

Độ người chứng đạt Vô sanh niết-bàn

 

Bạch Thiện Thệ! Vô vàn kiếp trước

Con là người hữu phước gặp Ngài

Từ nay vĩnh viễn tương lai

Không c̣n có dịp gặp Ngài như xưa[9]

 

Bạch Thiện Thệ! Thời giờ đă đến

Cho phép con được đảnh lễ Ngài

Lạy này lạy chót từ đây

Xin Ngài tha thứ lỗi ǵ từ xưa!”

 

Đức Pháp nhăn bấy giờ thầm nghĩ

“Ta nên đưa Trưởng tử ra đi”

Thế rồi, đấng Đại từ bi

Thân hành đưa tiễn tận ngoài cổng xa

 

Đức trưởng lăo lui ra chầm chậm

Cho đến khi khuất bóng Từ Tôn

Ngài về thăm lại cố thôn

Độ người từ mẫu trong đêm niết-bàn…

 

Ít hôm sau, trên đàng Xá Vệ

Một sa-di lầm lũi t́m về

A-nan trông thấy sinh nghi

Hỏi ra mới biết, Sư về báo tang

 

“Bạch Ngài! Đấy y vàng Trưởng lăo

B́nh bát này, tín bảo thiện gia

C̣n đây: di cốt gởi qua

Sau khi hỏa táng tại Na-lan-đà

 

Trông b́nh bát xót xa đ̣i đoạn

Nh́n tàn y, ruột quặn bồi hồi

Ôi thôi! Thôi đă… thôi rồi!

C̣n đâu Trưởng lăo kế ngôi đức Thầy!

 

Rồi Đại đức dẫn ngay Chun-đá[10]

Vào Thiên đường đảnh lễ Thế Tôn

Báo tin Trưởng lăo niết-bàn

Nói lên những nỗi xốn xang trong ḷng

 

Đấng Điều Ngự nhắc khuyên an ủi

“Này A-nan sự thể cố nhiên

Hữu vi không thể vững bên

Có sanh, có diệt thường trên đời này

 

Sa-ri-pút ra đi vĩnh viễn

Không đem theo ngũ uẩn Pháp thân[11]

Như tàng đại thọ xung thiên

Một nhành lớn găy, phải đành chịu thôi!

 

Cũng như thế, hữu vi biến hoại

Làm sao mong thoát khỏi vô thường?

Lấy Pháp làm chỗ tựa nương

Tự ḿnh thắp đuốc soi đường mà đi

 

Ānanda, bốn chi niệm xứ[12]

Là pháp môn chế ngự tham ưu

Bây giờ và cả ngày sau

Vị tu niệm xứ tối ưu Tăng già!


 

[1] Jetavanavihāra

[2] Sāriputta

[3] Chaddanta

[4] Đạo Lợi Thiên

[5] Gotamī

[6] Tức Công chúa Yasodharā

[7] Mātika

[8] Uddesa (Xiển thuật hay lược thuyết)

[9] Không c̣n gặp lại trong ṿng sinh tử luân hồi ở đời, như những kiếp chưa chứng quả A-la-hán   

[10] Cunda (Vị sa-di về báo tin)

[11] Giới uẩn, Định uẩn, Tuệ uẩn, Giải thoát uẩn, Giải thoát tri kiến uẩn

[12] Tứ niệm xứ: niệm thân, niệm thọ, niệm tâm, niệm pháp

 

=================

PHẬT SỬ DIỄN CA - TẬP 2

=================

Trang Ngài Trưởng Lăo Giác Chánh
 

Updated 3-2020

 

 

Home