TRƯỜNG BỘ KINH
Dīgha
nikāya (aṭṭhakathā)
12. Lohiccasuttavaṇṇanā
Lohiccabrāhmaṇavatthuvaṇṇanā
501.Evaṃme
sutaṃ…pe… kosalesūti lohiccasuttaṃ. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanā. Sālavatikāti
tassa gāmassa nāmaṃ, so kira vatiyā viya samantato sālapantiyā
parikkhitto. Tasmā sālavatikāti vuccati. Lohiccoti
tassa brāhmaṇassa nāmaṃ.
502-503.Pāpakanti
parānukampā virahitattā lāmakaṃ, na pana ucchedasassatānaṃ aññataraṃ. Uppannaṃ
hotīti jātaṃ hoti, na kevalañca citte jātamattameva. So kira
tassa vasena parisamajjhepi evaṃ bhāsatiyeva. Kiñhi
paro parassāti paro yo anusāsīyati, so tassa anusāsakassa kiṃ
karissati. Attanā paṭiladdhaṃ kusalaṃ dhammaṃ attanāva sakkatvā garuṃ
katvā vihātabbanti vadati.
504-407.Rosikaṃ
nhāpitaṃ āmantesīti rosikāti evaṃ itthiliṅgavasena laddhanāmaṃ
nhāpitaṃ āmantesi. So kira bhagavato āgamanaṃ sutvā cintesi – ‘‘vihāraṃ
gantvā diṭṭhaṃ nāmaṃ bhāro, gehaṃ pana āṇāpetvā passissāmi ceva
yathāsatti ca āgantukabhikkhaṃ dassāmī’’ti, tasmā evaṃ nhāpitaṃ
āmantesi.
508.Piṭṭhito
piṭṭhitoti kathāphāsukatthaṃ pacchato pacchato anubandho hoti. Vivecetūti
vimocetu, taṃ diṭṭhigataṃ vinodetūti vadati. Ayaṃ kira upāsako
lohiccassa brāhmaṇassa piyasahāyako. Tasmā tassa atthakāmatāya evamāha. Appeva
nāma siyāti ettha paṭhamavacanena bhagavā gajjati, dutiyavacanena
anugajjati. Ayaṃ kiretthaadhippāyo – rosike etadatthameva mayā cattāri
asaṅkhyeyyāni. Kappasatasahassañca vividhāni dukkarāni karontena
pāramiyo pūritā ,
etadatthameva sabbaññutaññāṇaṃ paṭividdhaṃ, na me lohiccassa diṭṭhigataṃ
bhindituṃ bhāroti, imamatthaṃ dassento paṭhamavacanena bhagavā gajjati.
Kevalaṃ rosike lohiccassa
mama santike āgamanaṃ vā nisajjā vā allāpasallāpo vā hotu, sacepi
lohiccasadisānaṃ satasahassassa kaṅkhā hoti, paṭibalo ahaṃ vinodetuṃ
lohiccassa pana ekassa diṭṭhivinodane mayhaṃ ko bhāroti imamatthaṃ
dassento dutiyavacanena bhagavā anugajjatīti veditabbo.
Lohiccabrāhmaṇānuyogavaṇṇanā
509.Samudayasañjātīti
samudayassa sañjāti bhoguppādo, tato uṭṭhitaṃ dhanadhaññanti attho. Ye
taṃ upajīvantīti ye ñātiparijanadāsakammakarādayo janā taṃ
nissāya jīvanti. Antarāyakaroti
lābhantarāyakaro.Hitānukampīti
ettha hitanti
vuḍḍhi. Anukampatīti
anukampī, icchatīti attho, vuḍḍhiṃ icchati vā no vāti vuttaṃ hoti. Nirayaṃ
vā tiracchānayoniṃ vāti sace sā micchādiṭṭhi sampajjati, niyatā
hoti, ekaṃsena niraye nibbattati, no ce, tiracchānayoniyaṃ nibbattatīti
attho.
510-512. Idāni
yasmā yathā attano lābhantarāyena sattā saṃvijjanti na tathā paresaṃ,
tasmā suṭṭhutaraṃ brāhmaṇaṃ pavecetukāmo ‘‘taṃ kiṃ maññasī’’ti dutiyaṃ
upapattimāha. Ye
cimeti ye ca ime tathāgatassa dhammadesanaṃ sutvā ariyabhūmiṃ
okkamituṃ asakkontā kulaputtā dibbā
gabbhāti upayogatthe paccattavacanaṃ, dibbe gabbheti attho.
Dibbā, gabbhāti ca channaṃ devalokānametaṃ adhivacanaṃ. Paripācentīti
devalokagāminiṃ paṭipadaṃ pūrayamānā dānaṃ, dadamānā, sīlaṃ rakkhamānā,
gandhamālādīhi, pūjaṃ kurumānā bhāvanaṃ bhāvayamānā pācenti vipācenti
paripācenti pariṇāmaṃ gamenti. Dibbānaṃ
bhavānaṃ abhinibbattiyāti dibbabhavā nāma devānaṃ vimānāni ,
tesaṃ nibbattanatthāyāti attho. Atha vā dibbā
gabbhāti dānādayo puññavisesā. Dibbā
bhavāti devaloke vipākakkhandhā, tesaṃ nibbattanatthāya tāni
puññāni karontīti attho. Tesaṃ
antarāyakaroti tesaṃ
maggasampattiphalasampattidibbabhavavisesānaṃ antarāyakaro. Iti bhagavā
ettāvatā aniyamiteneva opammavidhinā yāva bhavaggā uggataṃ
brāhmaṇassa mānaṃ bhinditvā idāni codanārahe tayo satthāre dassetuṃ
‘‘tayo kho me, lohiccā’’tiādimāha.
Tayo codanārahavaṇṇanā
513. Tattha sā
codanāti tayo satthāre codentassa codanā. Na
aññā cittaṃ upaṭṭhapentīti aññāya ājānanatthāya cittaṃ na
upaṭṭhapenti. Vokkammāti
nirantaraṃ tassa sāsanaṃ akatvā tato ukkamitvā vattantīti attho. Osakkantiyā
vā ussakkeyyāti paṭikkamantiyā upagaccheyya, anicchantiyā
iccheyya, ekāya sampayogaṃ anicchantiyā eko iccheyyāti vuttaṃ hoti. Parammukhiṃ
vā āliṅgeyyāti daṭṭhumpi anicchamānaṃ parammukhiṃ ṭhitaṃ pacchato
gantvā āliṅgeyya. Evaṃsampadamidanti
imassāpi satthuno ‘‘mama ime sāvakā’’ti sāsanā vokkamma vattamānepi te
lobhena anusāsato imaṃ lobhadhammaṃ evaṃsampadameva īdisameva vadāmi.
Iti so evarūpo tava lobhadhammo yena tvaṃ osakkantiyā ussakkanto viya
parammukhiṃ āliṅganto viya ahosītipi taṃ codanaṃ arahati. Kiñhi
paro parassa karissatīti yena dhammena pare anusāsi, attānameva
tāva tattha sampādehi, ujuṃ karohi. Kiñhi paro parassa karissatīti
codanaṃ arahati.
514.Niddāyitabbanti
sassarūpakāni tiṇāni uppāṭetvā parisuddhaṃ kātabbaṃ.
515.
Tatiyacodanāya kiñhi
paro parassāti anusāsanaṃ asampaṭicchanakālato paṭṭhāya paro
anusāsitabbo, parassa anusāsakassa
kiṃ karissatīti nanu tattha appossukkataṃ āpajjitvā attanā
paṭividdhadhammaṃ attanāva mānetvā pūjetvā vihātabbanti evaṃ codanaṃ
arahatīti attho.
Na codanārahasatthuvaṇṇanā
516.Nacodanārahoti
ayañhi yasmā paṭhamameva attānaṃ patirūpe patiṭṭhāpetvā sāvakānaṃ
dhammaṃ deseti. Sāvakā cassa assavā hutvā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjanti,
tāya ca paṭipattiyā mahantaṃ visesamadhigacchanti. Tasmā na codanārahoti.
517.Narakapapātaṃ
papatantoti mayā gahitāya diṭṭhiyā ahaṃ narakapapātaṃ papatanto. Uddharitvāthale
patiṭṭhāpitoti taṃ diṭṭhiṃ bhinditvā dhammadesanāhatthena
apāyapatanato uddharitvā saggamaggathale ṭhapitomhīti vadati. Sesamettha
uttānamevāti.
Iti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ
Lohiccasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
≧✯◡✯≦
01
|| 02
||
03
|| 04
|| 05
|| 06
|| 07
|| 08
|| 09 || 10
|| 11
|| 12
|| 13
|| 14 || 15
|| 16
|| 17
18
|| 19
|| 20
|| 21
|| 22
|| 23
|| 24
|| 25
|| 26
|| 27
|| 28
|| 29
|| 30
|| 31
|| 32
|| 33
|| 34
≧✯◡✯≦
Trường Bộ Kinh
Trường Bộ Kinh - giảng giải
Dīgha nikāya
≧✯◡✯≦
NGHIÊN CỨU PHẬT PHÁP
